Barcha bloglar

Яқинда Ўзбекистонда хизмат кўрсатган артист, “Дўстлик” ордени соҳиби Рустам Сагдуллаев Герасимов номидаги Бутунроссия давлат кинематография институти (ВГИК) фахрий профессори унвонини олди. Материалимизда бутун Совет Иттифоқи Ромеосининг ҳаёти ва ижодий ривожланиши ҳақида гапириб берамиз.

Болалик ва ёшлик

Рустам Сагдуллаев 1950 йил 25 июлда Тошкент шаҳрида меҳр ва аҳиллик ҳукм сурган оилада туғилган. Отасининг партиявий позициясига қарамай, у болалари – ўғли ва қизига қаттиққўл эмас эди. Бўлажак актёрнинг онаси болаларни назорат остида ушлаб турадиган уй бекаси эди.

Сагдуллаев бўлажак касбига ёшлигидаёқ меҳр қўйди. Ҳаммаси бошланғич синфларда маҳаллий Пионерлар саройининг драма тўгарагидан бошланди. Ўша пайтда боланинг кумири совет театр ва кино актёри Георгий Милляр эди. Айниқса, ёш истеъдодга ўз кумирига ўхшаган эртакдаги ёвуз қаҳрамонлар роли берилган.

Рустам ўсмирлик чоғидаёқ касб танлашга қарор қилди. Бу Равил Ботировнинг “Арқонда юрувчилар” фильмидаги роли учун синовдан ўтганидан сўнг содир бўлди.

“Бир куни бизга кўчма киностудия келди. Улар “Арқонда юрувчилар” фильми учун 12–13 ёшли қаҳрамон излашарди. Натижада республика бўйлаб жуда кўп йигитлар орасидан 10 нафари экран синовига танлаб олиниб, тарихий кинода суратга тушасиз, дейишди. Охирида фильм режиссёри Равил Ботиров мени танлади. Шундай қилиб, 63йилнинг сентябрь ойида биринчи марта киностудия остонасини босиб ўтдим ва ноябрь ойида ролга маъқулландим”, – деб эслайди актёр.

Шундай қилиб, Рустам Сагдуллаев 13 ёшида катта экранларда ва дарҳол бош ролдан дебют қилди. Мактаб йилларида у “Оқ, оппоқ лайлаклар” ва “Назокат” фильмларида ҳам суратга тушган.

Бутун мамлакат меҳри

Биринчи картиналари ёш Рустамни эътиборга тушира бошлади, лекин у жамоатчиликнинг ҳақиқий меҳрини 18 ёшидан қозона бошлади. 1969 йилда режиссёр Элёр Ишмуҳамедов томониданОдельш Агишев сценарийси асосида суратга олинган “Ошиқлар” фильмида бош ролни ижро этди.

Ушбу фильмда у совет киносининг ўсиб бораётган юлдузлари Анастасия Вертинскай ва Родион Нахапетов билан бирга рол ўйнаган. Бу актёрларбилан танишиш кўп жиҳатдан Рустамнинг кейинги муваффақиятини белгилаб берди. Дарвоқе, “Ошиқлар” филми Париждаги Кино музейида кино тарихидаги энг яхши фильмлардан бири сифатида танланган.

Бир неча йил ўтгач, айнан Родион Нахапетов режиссёр ва актёр Леонид Быковга афсонавий “Жангга фақат қариялар боради” фильмидаги Ромео роли ижрочисини қидираётганда Рустам Сагдуллаевга диққат билан қарашни маслаҳат берди. Бу персонаж учун нозик қалб, шу билан бирга ташқи кўриниши жасур одамни қидирардилар. Сагдуллаев бу талабга мос тушди.

Ўзбек актёри ўзини фильмда шеригига айланган ёш Евгения Симонова билан суратга тушиш учун мос эмаслиги боис, фильмда қатнашмаслиги мумкин бўлган, деган сўзлар ҳам бор. Ўшанда ёш актрисага шериги унга мос келмайдигандек туюлади, лекин режиссёр Ромеони ўзгартиришни хоҳламайди.

“Бу ерда гап, менимча, Быковнинг феноменаллигида, уни ҳали ҳеч ким очиб бера олмаган. Фильм уруш ҳақида, лекин жуда меҳрибон, инсонпарвар ва томошабин уни тезда сингдиради. Ромео номи билан машҳур курсант Сагдуллаевни ўйнайман. Суратга олиш пайтида кадрлар кўпинча асл сценарийдан четга чиқди, кўплаб импровизациялар бўлди. Мен бир нарсани таклиф қилдим ва Быков охир-оқибат рози бўлди”, – дейди Рустам Абдуллаевич картинанинг иши ва муваффақияти ҳақида. Фильм томошабинлар сони ва кўрсатувлар частотаси бўйича Гиннеснинг рекордлар китобига киритилган.

1973 йилда фильм чиққанидан сўнг, Ромео образи билан бутун Совет Иттифоқи қалбидан жой олган Рустам Сагдуллаев омманинг машҳур севимлисига айланди.

Қўшимча қиламиз, 2000 йиллардан буён фильм санъаткорлари собиқ СССР шаҳар ва мамлакатларида Ғалаба кунига бағишланган концерт дастурларини намойиш этиб келишган.

1975 йилда Сагдуллаев Тошкент театр институтини тамомлаб, “Ўзбекфильм” киностудиясига ишга қабул қилинди. Шундан сўнг у фаол роль ўйнади, шу жумладан бош ролларда. Мухлислар уни “Бизнинг йиллар қанақа!”, “Икки аскар қиссаси”, “Шок”, “Кобулдаги иссиқ ёз” каби фильмларда кўришлари мумкин эди.

Шахсий ҳаёт

Сагдуллаев бўлажак турмуш ўртоғи Марина Кузина билан “Ўзбекфильм”нинг тикувчилик цехида учрашиб қолади, бу ерга костюмини олишга келганди. Марина цех бошлиғи бўлиб ишлаган. Аввалига у ўша пайтда таниқли актёрнинг хушомадларига шубҳа билан қаради, лекин тез орада у унинг одоблилиги ва ишончлилиги ишонч ҳосил қилди.

Эр-хотин икки фарзанд – Равшан ва Наврўзани тарбиялаб вояга етказишди. қизи, улар оталари изидан бормасликка қарор қилишди, бундан отаси ҳам хафа бўлмади. Рустам ва Марина Россия фан ва маданият марказида “Севги ва садоқат учун” медаллари билан тақдирланди. Сагдуллаевнинг дўстлари ва ҳамкасбларининг таъкидлашича, кўп йиллик турмушдан кейин эр-хотинлар муносабатларнинг бошида бўлгани каби, бир-бирларига меҳр билан муносабатда бўлишади.

Актёр оилавий ҳаёт сири ҳақида шундай деди: “Биринчи навбатда, характерда. Турмуш ўртоқлар ўртасидаги яхши муносабат, меҳрда. Қанчалик кучли боғлиқлик бўлса, оила шунчалик мустаҳкам ва ишончли бўлади”.

Қийин даврлар ва ҳозирги кунлар

1990-йилларнинг бошидан постсовет ҳудудида кино саноати инқирози бошланди ва шунинг учун Рустам Сагдуллаевга деярли ҳеч қандай муносиб таклифлар тушмади. У жуда кам суратга тушарди,баъзи манбаларда айтилганидек, тушкунликка тушди. 1992 йилда у “Қолинг...” фильмини суратга олди.

Ўзининг “Равшан-фильм” студиясининг яратилиши актёрга оғир руҳий ҳолатдан чиқишга ёрдам берди. Шундай қилиб, 2001 йилда “Кўрлар” 10 қисмли сериал чиқди. Ушбу лойиҳада Сагдуллаев режиссёр, продюсер, сценарий ҳаммуаллифи ва бош роль ижрочиси бўлган.

Шундан сўнг ўзбек актёри яна кўп суратга тушди,ўз ватанида ҳам, Россияда ҳам. “Махсус кучлар”, “Эгизаклар”, “Афғонистонга ошиқ”, “Тинч застава” каби фильм ва сериалларда ўйнаган. 2004 йилда “Севишганлар” фильмининг давоми чиқди. 2014 йилда Сагдуллаев “Григорий Р.” сериалида тибетлик табиб Пётр Бадмаев ролини ўйнади, бу кўплаб ижобий шарҳларни олди. Унинг фильмографиясидаги сўнгги асарлардан бири бу “Катта осмон” ва “Сан-Францискодан келган йўловчи” фильмларидир.

Манбалар: kino-teatr.ru, biographe.ru, stuki-druki.com, 24smi.org.