Barcha bloglar

Токио Олимпиадасининг биринчи олтин медалини, Ўзбекистон тарихида илк марта таэквондо бўйича Олимпия ўйинларида энг юқори натижани қўлга киритди. Шунингдек, маррага бешта рақибни енгиб боришга мажбур бўлган илк спортчи. Буларнинг барчаси бир киши – Улуғбек Рашидов ҳақида. Plov Press билан эксклюзив интервьюда Олимпия чемпиони ўзи, мураббийи, устувор вазифалар ва келажак режалари ҳақида гапириб берди.

– Ҳаммага ҳам 19 ёшида Олимпия чемпиони бўлиш насиб қилавермайди. Бу меҳнатми, сабр-тоқат, омад ёки бошқа нарсами?

– Бу, биринчи навбатда машаққатли меҳнат. Менга ишонганларнинг ҳаммасидан миннатдорман. Баъзи пайтларда ўз кучимга шубҳа қила бошлагандим, лекин оиламдагилар ҳар доим – сен энг кучлисан, дейишдан чарчамасди. Бир марта мураббий менга, ҳар бир мағлубият – барчасини ўзгартириш учун имконият, сабоқ, деди. Агар бу йўлни танласангиз, орқага йўл йўқ. Фақат олдинга. Мен ютдим деб айта олмайман. Бу умумий ғалаба. Устозинг, оиланг, сен учун ишқибозлик қилган мамлакат ғалабаси.

– Олти ёшингизда спортга келгансиз. Сизнингча, мураббий боланинг секцияда қолиши учун нима қилиши керак?

– Ҳа, олти ёшимдан машқ қилишни бошлаганман. Мураббий ҳар бир болага ўзгача ёндашувга эга бўлиши керак, шунда у машғулотларни яхши кўради ва давом эттириш истаги пайдо бўлади. Менимча, мураббий тайёргарликни жиддий машқлардан бошламаслиги керак, ўйин машғулотлари болаларга ёқиши учун танлаган спорт тури уларни ўзига жалб қилиши керак. Мураббийим Павел Хан айнан шундай қилган. Натижада ҳар бир машғулот мен учун қизиқ эди, бажарган барча машқларим ўзимга ёқарди. Ўша кунларданоқ менда таэквондога нисбатан муҳаббат пайдо бўлди.

– Сизни нима ушлаб қолди? Бошқа болалар оддий ҳаёт кечиришаётганида, ўйнашаётганида спорт залига бориш осон бўлганми? Нималарни ҳис қилгансиз?

– Албатта, қийинчиликлар бўлган. Спорт зали уйдан узоқда эди, лекин бу мени тўхтата олмади. Ҳар доим машғулотларга боришни хоҳлардим, хоҳишим кучли эди. Бундан ташқари, ҳовлидаги болалар билан футбол ўйнашни, дўстларим билан кўчада сайр қилишни яхши кўрардим. Ҳаммасидан воз кечишни, спортни тарк этишни хоҳлаган пайтларим бўлган. Кейин ўзини енгиш, бу қадамни босиб ўтиш муҳим эди. Бу қадам спортдаги энг муҳим қадамдир. Айни пайтда, энг муҳими, тушкунликка тушмаслик. Буни ўзингиз қилмагунингизча ҳеч ким сизни рағбатлантира олмайди. Бошқалар сизга нима демасин, ўзингиз қарши бўлсангиз, ўзингизни ишонтира олмайсиз. Инсон нимагадир муҳтожлигини тушуниши ва англаши керак, шундагина у ўзи устида ишлай бошлайди ва ривожланади. Асосийси, буни тушуниш ва қабул қилиш. Акс ҳолда амалиётни давом эттириш жуда қийин бўлади. Кўп болалар спорт залига келишади, чунки уларни уйда мажбур қилишади. Менимча, бу катта хато. Агар сиз машғулотларга келсангиз, бор кучингизни беришингиз керак. Акс ҳолда натижа бўлмайди.

 – Ота-онангизнинг спортга алоқаси борми?

– Ота-онам Исмитилла Рашидов ва Оксана Даниленко ҳам спортчи бўлишган, лекин узоқ эмас. Онам ёшлигида енгил атлетика, отам – бокс билан шуғулланган. Дадам армияга кетишидан олдин шуғулланган, қайтгач эса машғулотларни тўхтатган.

– Нега сиз карате ёки боксни эмас, айнан таэквондони танладингиз?

– Болалигимда мен Брюс Ли ва Жан-Клод Ван Дамм ўйнаган фильмларни томоша қилишни яхши кўрардим. Уларнинг зарбаларини такрорлашга уринардим. Ҳамма нарсани улар қилганидек бажаришни хоҳлардим. Кейин ота-онам мени таэквондога беришга қарор қилишди. Тўгаракка келган илк куним мураббий Павел Хан – нима қила олишингни кўрсат, деди. Иложи борича айланиб тепишга ҳаракат қилдим. Ёки шунга ўхшашроқ. Эсимда, ўшанда мураббий ота-онамдан: ўғлингиз бирон жойда шуғулланадими, деб сўраганди. Дадам, йўқ, – дея дадам жавоб берганди. У мустақил машқ қилади. Балки ўшанда устоз қандайдир салоҳият борлигини, бундан жиддий нарса чиқиш мумкинлигини пайқагандир. Саккиз ёшимда Жанубий Кореяда ўтказилган болалар ўртасидаги халқаро турнирда қатнашиб, бирданига учта “олтин” олдим. Бу менинг биринчи медалларим эди.

– Павел Хан сизни ғалабага йўналтира олган инсонга айланди. Хўш, устозингиз қандай? Агар унинг ўрнида бошқа устоз бўлса, ҳаммаси бошқача бўлиши мумкинмиди?

– Мураббийим жуда меҳрибон ва адолатли инсон. У мен билан худди дўсти каби тенг кўриб муомала қилади. Мураббий ва спортчининг ўзаро тўғри муносабатда бўлиши жуда муҳим. Баъзи спортчилар ўз мураббийидан қўрқишади, ўз фикрини айтолмайди, мустақил фикр билдира олмайди. Мен ишонаманки, мураббийингиз билан доим қалбингиздаги нарсаларни баҳам кўришингиз керак. Шунда у сизни тушуниши, машғулотларга тўғри ёндашиши, тўғри тактикани танлаши мумкин бўлади. Биз 13 йилдан бери биргамиз. 2019 йилда Токиога тайёргарлик кўришни бошладик. 2019 йилда Хитойнинг Ухань шаҳрида бўлиб ўтган VII жаҳон ҳарбий ўйинларида иштирок этиб, олтин медални қўлга киритдим. Шунда Олимпиада медали учун курашишим мумкинлигини тушундим. Шу пайтдан бошлаб қаттиқ машқ қила бошладим. Ҳамма нарсани осонлик билан бўлмайди. Машғулотда бирор нарса яхши чиқмаган ва қийин лаҳзалар кўп бўлган. Асосийси, ўша пайтда диққатни жамлаш, қаерга бораётганингни тушуниш эди. Агар ўзингизга ишонмасангиз, хоҳлаганингизга эриша олмайсиз. Ва агар қатъий туриб мақсад қўйган экансиз, охиригача боришингиз керак. Бу ҳақиқат нафақат спортда, балки ҳаётнинг барча жабҳасига тегишли. Балки мураббийим ўрнида бошқа устоз бўлганида, ҳеч нарсага эришмаган бўлармидим. Мен айнан у билан учраштиргани учун Аллоҳдан розиман. Уни жуда қадрлайман ва ҳурмат қиламан, у ҳам бу ҳақда билади. Агар Павел Афанасевич бўлмаганида ҳамма нарса қандай бўларди, тасаввур қила олмайман.

– Севган қизингиз ҳам спортчи бўлишини хоҳлайсизми?

– Унинг спортчи бўлиши муҳим эмас. Асосийси, меҳрибон ва самимий бўлса бас. У сиз ишонган, бутун қалбингиз билан севадиган инсонингиз бўлиши муҳим.

– Агар имкони бўлганида, олти ёшли ўзингизга нима деган бўлардингиз?

– Унга спортни ташлама, дердим! Келажагинг, улкан имкониятларинг бор, ўзингга ишон!

– Токио ўйинларида энг кучли рақиб ким бўлди? Ўзингиз ишқибозлик қилган спортчини енггач, қандай ҳис-туйғуларни бошдан кечирдингиз?

– Барча рақиблар жуда кучли эди. Лекин, албатта, энг кучлиси Ли Дай Хун. У билан рингга чиқиш – бу биринчи навбатда катта руҳий кураш ҳам эди. Мен унинг жангларини кўриб ўсганман. Уни мағлуб этишнинг иложи йўқдек туюларди. У билан ринггда юзма-юз бўлганимда эса, шу ергача кела олдимми, демак, уни енгиш мумкин деб ўйладим. Бундай пайтларда сиз бутун диққатингиз, бутун кучингизни беришингиз керак. Агар қўрқсангиз, таслим бўласиз, умрингиз давомида бу имкониятдан фойдалана олмаганингиздан пушаймон бўласиз. Мен учун у билан жанг – бу биринчи навбатда ўзим билан кураш эди. Уни мағлубиятга учратганимда, Олимпиадада ғолиб бўлганимда, ҳайратда қолдим. Бир неча ойлар ўтди, лекин ҳали ҳам Олимпия чемпиони эканлигимни тўлиқ англай олмадим. Яқиндагина мен енгиб ўтган жангчиларнинг барчаси енгилмасдек туюларди. Лекин Худо менга омад берди ва мен кучлироқ бўлиб чиқдим. Лекин бу чегара эмас. Мен бундан ҳам кўпроқ ҳаракат қиламан, тўхтамайман, янги марраларни забт этаман. Яна бир неча бор олтин медаль олишим мумкин, бу қўлимдан келади, бунинг учун барча нарсани қиламан.

Худди шундай бўлади ҳам. Улуғбек Рашидовни таниган ҳамма бунга ишонади. Отаси Исматилла, онаси Оксана, акаси Сардор ва синглиси Мария, мураббийи Павел Хан, дўстлари, синфдошлари. У болалигида берган сўзида туришга одатланган, у чекиниш ва таслим бўлишга ўрганмаган. Ўзбекистон Миллий университети талабаси спорт менежери йўналишида таълим олмоқда, хорижий тилларни ўрганишни хуш кўради. Орзуси – инглиз тилини пухта ўрганиб, жаҳон даражасидаги спорт мусобақаларида қатнашиб, эркин мулоқот қила олишдир. Улуғбек – мамлакатдаги кўплаб ўғил ва қизларнинг севимли инсони, унга ҳавас қилишади, интилишади. PepsiCo  компаниясининг Ўзбекистондаги расмий боттлери томонидан International Beverages Tashkent номли республика бўйлаб саёҳатда ишқибозлар Олимпиада чемпионга ўз саволларини бершди, олимпиадачи мастер-классларда қатнашишди.

“Ўзингизга ишонинг, шунда ҳаммаси албатта амалга ошади. Асосий мотиватор сиз ўзингизсиз”, – Улуғбек Рашидов учрашувларида ёшларга шундай маслаҳат беради.