Barcha bloglar

Ижодкор Исҳоқовлар оиласи Ўзбекистонда кенг танилган. Оиланинг ёш аъзоси Элсевар Исхоқова машҳур либослар дизайнерига айланди. PLOV.PRESSга берган интервьюсида ҳаёти, ижоди ва кинодаги фаолияти ҳақида гапириб берди.

Элсевар таниқли сценарийнавис, кинорежиссор, ёзувчи Жасур Исҳоқов ҳамда машҳур радиодастур ва мақолалар муаллифи Мастура Исҳоқованинг қизи. Қаҳрамонимизда ижодга муҳаббат ота-онасидан мерос бўлса, ажаб эмас. У санъатда ўз йўлини топди, “Ўзбекфильм” киностудиясида либослар дизайнери бўлди.

Бўлажак касбини болалигида танлаган

П. Беньков номидаги Республика рассомлик коллежи ва А. Островский номидаги Тошкент театр ва рассомлик институти битирган Элсевар бадиий фильмлар, спектакллар, клиплар, реклама роликлари қаҳрамонлари учун либослар яратади.

Элсевар жилмайиб, болалигиданоқ бўлажак касбига қизиқиш билдирганини айтади. Кўпгина қизлар сингари расм чизиш, қўғирчоқлар учун кийим тикиш ва албатта, ўзи учун кийим танлашни яхши кўрарди.

– Онамнинг айтишича, уч ёшимданоқ кийимларимни ўзим танлаган эканман, фақат ўзим танлаганимни кийганман. Яна ёрқин заргарлик буюмларини яхши кўрганман. Яъни, ўша пайтданоқ либосларга ўз муносабатим бор эди. Онам кийим-кечак дизайнери бўлган, эҳтимол, бу келажакдаги касбимни танлашимга таъсир қилгандир.

Дидим, мусиқа, тасвирий санъат, кинога муҳаббатим шаклланишида, албатта, ота-онамнинг таъсири катта. Ахир КИНО, дадам такрорлаганидек, адабиёт, мусиқа ва тасвирий санъат уйғунлигидир!

Укаларим билан болалигимиз “Ўзбекфильм” киностудиясида ўтган. Ҳатто бир нечта фильмларда эпизодик роллар ҳам ижро этганмиз.

“Алвидо, ёз фасллари!” фильмининг суратга олиш майдончасида битта эпизод хотирамда қолди. Олти ёшда эдим. Жамоа Тошкентда ўтган асрнинг 50-йилларидан сақланиб қолган эски ҳовлилардан бирида суратга олиш билан банд эди.

Либослар дизайнери Зебо Носирова либослардан бирини кийиб кўришимни сўраб қолди. Автобус том маънода шундай либосларга тўла эди. Кўзим ўзимга мос келадиган бир кўйлакка тушди. Ҳозиргача эсимда, у бахмалдан тикилган, қуюқ яшил рангда ва оқ тик ёқали эди. У менга шунчалик чиройли туюлдики, уни кийишга рухсат сўрадим. Лекин Зебо ва ёрдамчилари бу либос персонажимга мос келмаслигини тушунтиришди. Лекин уларни ишонтиришда давом этдим.

Охир-оқибат Зебо айтган гапга кўнишим ва у берган либосларни кийишим кераклигини англадим. Улар гул туширилган халат, каштали эски дўппи ва калишлар эди.

Ўшанда илк бор либосчи, либослар дизайнери деган касб борлигини билганман – дейди Элсевар Исҳоқова ўз хотиралари билан ўртоқлашган.

Бир мақсад йўлида

Либослар дизайнери шунчаки актёрларни “кийинтирувчи” одам эмас. У экспериментатор. Эскизларни яратишда рассом маълум бир даврни, шахсияти ва модаси ҳақида тасаввурга эга бўлиши керак.

– Эскизлар устида ишлашни бошлашдан олдин сценарийни ўқиб чиқаман. Кейин режиссёр ва суратга олиш гуруҳи билан фильмнинг умумий ғояси ва услуби муҳокама қилинади. Директор қандай вазифа қўйганини тушуниш муҳим. Либослар эскизлари тасдиқлангач, керакли мато ва аксессуарлар танлашни бошлайман. Кейин тикувчилар ишга киришади. Актёрларнинг ўлчамини олиш, уларни мослаштириш ва шу кабимашаққатли жараён бошланади. Агар саҳнақаҳрамонларга шляпа ёки бошқа эксклюзив аксессуар керак бўлса, махсус ишлаб чиқарувчиларга мурожаат қиламан. Буларнинг барчаси суратга олиш бошланишидан олдин бажарилиши керак, аммо қоида тариқасида, белгиланган муддатда тугатишга ҳамиша ҳам улгурмаймиз. Суратга олиш даврида нимадир тугатилиши керак. Менга суратга олиш пайтида либослар учун масъул ёрдамчиларкўмаклашишади. Биз кечаю кундуз ишлаймиз, энг муҳими, бу жараёнга тўлиқ киришиш ва режиссёрга мўлжалланган нарсани яратишга ёрдам беришдир. Умуман олганда, бутун суратга олиш гуруҳи бир мақсад йўлида бирлашган катта, идеал дўстона жамоадир, – дея давом этади қаҳрамонимиз.

Парвоз учун ғоялар

Элсевар отаси билан бир қанча фильмларда ишлаган. Бу “Ҳақиқат куни”, “Чатранг мамлакатидаги саргузаштлар”, “Ҳақиқий эркаклар ови”.

– Албатта, дадамнинг раҳбарлигида ишлаш осон эмас эди. У айниқса, менга қаттиққўл муносабатда бўларди, қизи сифатида менга ҳеч қачон ён бермаган. Онам ҳам асосий танқидчимга айланди, бу мен учун айниқса муҳим”, – дейди Элсевар.

Элсевар учун режиссёр Акбар Бектурдиев томонидан суратга олинган “Ойқиз эртаги” эртак-фильмида ишлаш қизиқ бўлди, чунки бу сўнгги йилларда фантастик жанрда суратга олинган илк ўзбек фильми эди. Унда ўзбек актёрлари Юлдуз Ражабова ва Йигитали Мамажоновлар суратга тушган.

– Салбий қаҳрамон Қарға образи мен учун айниқса қизиқ бўлди, бу ролни Фируза Собитова ижро этганди.

“Севгинатор” фильмининг иккала қисми устида ишлаш ҳам жуда зўр бўлди. Робот ролини хонанда Манзура ижро этган. Умуман олганда, мен фантазия, авангард ва сюрреализм жанрларида ишлашни хоҳлайман, улар хаёлот парвозлари учун имконият яратади.

“Оқ билак” бўлмаслик керак

Элсевар Исҳоқова ўз касбини қизиқарли ва мароқли деб билади, чунки у моҳиятан чинакам ўз ишининг устаси, тажрибали. Рассом ўзининг либослари билан актёрларнинг шаҳзода ва тиланчиларга, қўрқмас жангчилар ва ёвузларга, эртак қаҳрамонларига айланишларига ёрдам беради. Бутун умр давомида либослар дизайнери ҳунарини ўрганишингиз мумкин, бу алоҳида характер, кўникма ва билим талаб қилади.

– Менимча, дид, ижодий фикрлаш ва “оқбилак”бўлмаслик муҳим. Сабр қилинг, ҳар бир актёрнинг ўзига хослигини ҳисобга олинг. Одамлар билан умумий тил топа олиш муҳим. Ҳар доим режиссёрнинг импровизациясига тайёр бўлинг, яъни суратга олиш пайтида бирор нарсани тўсатдан ўзгартириш керак бўлса, костюмлар учун захира вариантларга эга бўлинг.

Бу, айниқса, тарихий либосларда жуда муҳим. Ҳар бир кичик тафсилотни ҳисобга олинг ва либосниактёр кийиши учун қулай ва қаҳрамон қиёфасини очишда аҳамиятли бўлишига ҳаракат қилинг.             

Элсеварнинг ўзига хос дизайнерлик либослари тўпламлари ҳам бор: “Экспромт” (2006), “Вақт қиёфаси” (2011), “Илҳом” (2013), “Маҳрли тушлар” (2014), “Истаклар сири” (2015). Ҳар бир моделнинг ўзига хос услуби бор. Замонавийликнинг ёрқин ва ҳайратланарли тасвирларидан бошлаб, этномаданиятгача.

У “Ҳумо” муз аренасида “Морозко” мусиқий саҳна асарининг театрлаштирилган спектаклида ҳам мароқ билан ишлади. Рус миллий либослари ёрқин ва бой бўлиб чиқди. Ва уларнинг ҳар бири эртак қаҳрамонига мос тушди.

Яқинда Элсевар ўзини янги йўналишда – ғоя муаллифи ва режиссёр сифатида синаб кўрди. У "Қўғирчоқлар" қисқа метражли фильмини суратга олди.

Элсевар фаолияти давомида 60 дан ортиқ лойиҳаларда ижобий ва салбий, эртак ва фантастик қаҳрамонлар учун либослар ўйлаб топди ва яратди!

Бу йил Ўзбекистон Мустақиллиги байрами арафасида Элсевар Исҳоқова “Шуҳрат” медали билан тақдирланди. Қаҳрамонимиз меҳнатини шундай юксак баҳолаб, ишонч билдиргани учун барчадан миннатдор.

– Кинода ишлаб, тажриба тўплаяпман, бу турли йўналишларда синаб кўриш имконияти ва ўзимга ишонч ҳиссини беради. Булар қаторига театр ва концерт либослари, шахсий коллекцияларим ортади, клип ва рекламада рассом сифатида ишлайман. Зерикарли бўлмаган ва ўзимни англаш имкониятини берадиган ҳамма нарсага қизиқаман. Яқинда интерьер дизайни курсини тамомладим. Бу йўналишда келажакда амалга оширишни орзу қилган кўплаб ғояларим бор, – деди Элсевар учрашув якунида.

Отаси Жасур Исҳоқов Тошкентни бутун қалби билан севарди. Унинг “Кўҳна Тошкент ҳақида орзулар” китоби, “Дўстлик ва илиқлик пойтахти” ҳужжатли фильми, қўшиқлари ва яна кўп нарсалар – буларнинг барчаси бугунги ва келажак авлодлар хотирасида сақланиб қолади.

Элсевар учун Тошкент унинг уйи, шинам, иссиқ ватани. У ўзи туғилиб ўсган кўҳна Тошкентни меҳр билан эслайди. Аммо бугун у яшашни, яратишни, орзу қилишни истаган замонавий Тошкентни ҳам яхши кўради.

Бир пайтлар ота-онаси унга "Элсевар" деб исм қўйишган, бу араб тилидан таржима қилинганда "коинот, одамлар томонидан севилган" деган маънони англатади.

Катта эҳтимол билан бу шундай.