Barcha bloglar

11 март куни “Известия” нашри Россиянинг миграция сиёсатида юз бериши мумкин бўлган ўзгаришлар ҳақида мақола чоп этди. Россия Федерациясига ташкилий ёллаш орқали ишлаш учун келган чет эл фуқаролари фақат ўз соҳасибўйича ишлашлари керак, акс ҳолда мамлакатни тарк этиши керак. Ҳозирча бу фақат қонун лойиҳаси, лекин келажакда Россияга ишлаш учун келган Ўзбекистон фуқароларига ҳам таъсир қилиши мумкин.

“Известия” манба сифатида Россия Федерацияси Меҳнат ва аҳолини ижтимоий муҳофаза қилиш вазирлигига таянган. Маълум қилинишича, қонун лойиҳаси Давлат думасида қўллаб-қувватланмоқда, у ерда улар фақат меҳнат мигратларини мақсадли ёллаш тизимини қолдиришни таклиф қилмоқда.

Қонун лойиҳасининг мазмун-моҳияти қуйидагилардан иборат: ташкилий ишга қабул қилиш йўли билан келган меҳнат мигрантлари уларни таклиф қилган корхоналарда ишлаши керак бўлади. Яъни, масалан, агар бирор киши қурилишда ишлаш учун келган бўлса, у бошқа компанияда курьер лавозимига ўта олмайди. Агар у шундай қилса, 15 кун ичида Россияни тарк этиши керак.

Қонун лойиҳасига кўра, чет эл фуқаролари ишга жойлашиш учун муайян иш берувчи билан вақтинчалик ишлаш ҳуқуқини тасдиқловчи махсус ҳужжат олишлари керак бўлади. Хорижий фуқарони ишга олган компания ҳужжат учун олдиндан тўловларни амалга оширади.

Қонун лойиҳаси иш берувчиларнинг ташкилий ишга қабул қилишда иштирок этишдан манфаатдорлигини оширишга қаратилган. Бундан ташқари, бу меҳнат муҳожирларининг ҳужжатларни расмийлаштириш, ҳаво қатнови ва ҳоказо харажатларини ўз зиммасига олган компанияда ишлашдан бош тортиши ҳоллари сонини камайтиради.

Умуман олганда, 2020 йил маълумотларига кўра, Россия мигрантлар сони бўйича дунёда АҚШ, Германия ва Саудия Арабистонидан кейин 4-ўринни эгаллади — 11,58 миллион киши. Шу билан бирга, турли экспертлар ҳисоб-китобларига кўра, ноқонуний мигрантлар сони 8–10 миллион кишини ёки аҳолининг 7,9 фоизини ташкил этади, бу эса бу муаммога эътибор талаб қилади.

Биринчидан, ноқонуний меҳнат миграцияси ишчиларнинг ўзлари учун потенциал хавф туғдиради, чунки улар ҳуқуқий тизим доирасидан ташқарида қоладилар. Виждонсиз иш берувчилар бундан ёмон иш шароитларини таклиф қилиш, иш ҳақини кечиктириш ёки тўламасликдафойдаланади. Уюштирилган ишга қабул қилишни ривожлантириш бундай ҳолатлар сонини камайтиради.

Ўзгаришлар Россия иш топиш учун асосий йўналишлардан бири бўлган Ўзбекистон фуқароларига таъсир қилиши мумкин. 2023 йилда Россия Федерацияси Иқтисодий ривожланиш вазирлиги раҳбари Максим Решетников шундай деди:

— Охирги етти йил ичида Россияга ишлаш учун келган Ўзбекистон фуқаролари сони тўрт баробарга ошди.

2022 йилги маълумотларга кўра, турли мамлакатлардан Россияга меҳнат муҳожирлари оқими учдан бир қисмга ошиб, 3,47 миллион кишини ташкил этган. Ўсишнинг 90 фоиздан ортиғи эса Ўзбекистон, Тожикистон ва Қирғизистонга тўғри келди. Энг катта улуш эса айнан Ўзбекистон фуқароларига тўғри келди —1,45 миллион ёки деярли 42 фоиз. Мақсадли ишга ёллаш ҳам оммалашиб бораётгани хабар қилинган. 2023 йилнинг январь-февраль ойларидаги маълумотларга кўра, ташкилий ишга ёллаш доирасида Россияга келган ўзбекистонлик меҳнат мигрантлари сони 12 баробар ошиб, 20 мингдан ортиқни ташкил қилган. 2023 йилнинг биринчи чорагида Россияга ишлаш учун 1,3 миллион нафар хорижлик келган бўлса, шундан 630 859 нафари Ўзбекистон фуқароларидир.

Агар қонун қабул қилинса, Россияда уюшган ишга ёллашни устувор йўналиш сифатида бирлаштиришга имкон беради. Яъни, чет эллик ишчиларнинг Россияга кириши эълон қилинган бўш иш ўринлари учун қатъий бўлади. Бир томондан, қонунчилик белгиланган мажбуриятлар тўпламини бажариш нуқтаи назаридан қатъийлашиши мумкин ва фаолият соҳасини ўзгартириш ва иш берувчи учун унчалик осон бўлмайди. Бошқа томондан, бу тизим иш берувчилар учун ҳам, ходимлар учун ҳам ижобий томонларга эга. Бу ишчи кучи етишмайдиган ҳудудларга ишчи кучини йўналтириш, киришдан олдин ўқув машғулотларини ўтказиш, меҳнат мигрантларининг ҳуқуқларига риоя этилишини таъминлаш имконини беради.