Barcha bloglar

Волонтёрлик ҳар йили дунё бўйлаб тахминан 1 миллиард одамни қамраб оладиган муҳим ҳаракатдир. У ҳаётнинг барча соҳалари –фавқулодда вазиятлар ва йирик спорт тадбирлари пайтида ёрдам беришдан тортиб, кексалар, ногиронлар ёки ҳайвонларга ёрдам беришгачақамраб олади. Ўзбекистонда бу соҳа анча ривожланган, шу боис ҳамдўстлик волонтёрларининг биринчи форуми шу ерда, аниқроғи, МДҲ ёшлар пойтахти Тошкентда ўтказилган бўлса ажаб эмас.

Тадбир 4-5 май кунлари бўлиб ўтди ва МДҲ давлатларидан 100 дан ортиқ кўнгилли ташкилотлар вакилларини бирлаштирди. Форумда нафақат Ўзбекистон, балки Россия, Озарбайжон, Арманистон, Қирғизистон, Қозоғистон, Тожикистон каби давлатлар вакиллари иштирок этди.

Давра суҳбатлари ва семинарларда кўнгиллилар ҳаракатини ривожлантириш ва мамлакатлар ўртасида бу борадаги ҳамкорлик масалалари муҳокама қилинди. Ёшлар мавзуси, хусусан, атроф-муҳитни муҳофаза қилиш соҳасида ёш аҳоли ўртасида фаол позицияни шакллантириш алоҳида ўрин тутди. Бошқа масалалар ҳам кўтарилди - инклюзивликни ошириш, фавқулодда вазиятлар ва оммавий тадбирлар пайтида кўнгиллилар фаолиятикабилар шулар жумласидан.

Ўзбекистон тадбир мезбони сифатида меҳмонларни мамлакатимиздаги кўнгиллилар ҳаракатининг илғор тажрибалари билан таништирди ва айрим лойиҳаларни тақдим этди. Масалан, U-Reportиловаси, унда ёшлар ижтимоий аҳамиятга эга мавзуларда ўз фикрларини қолдиришлари мумкин. Яна бир лойиҳа “Юридик клиника” бўлиб, унинг доирасида талабалар барча муҳтожларга ҳуқуқий ёрдам кўрсатадилар.

Таъкидлаш жоизки, МДҲ кўнгиллилар форуми ҳамдўстлик мамлакатларида Кўнгиллилар йили деб ном олган 2024 йилга режалаштирилган ушбу мавзудаги кўплаб тадбирлардан бири холос. Ҳаммаси бўлиб уларнинг 200 га яқини ваъда қилинган.

Бундай тадбирларнинг мақсади аниқ – тажриба алмашиш ва алоқа ўрнатиш. Уларда иштирок этадиган нотижорат ташкилотлар ҳамкорлик ёки илғор тажриба алмашиш тўғрисида келишиб олишлари мумкин бўлади. Бундан ташқари, бундай тадбирлар оммавий ахборот воситаларида ёритилиб, кўнгиллилар ҳаракатини одамлар орасида оммалаштиришда муҳим ўрин тутади.

МДҲда сўнгги йилларда волонтерлик мавзусига алоҳида эътибор берила бошланди. 2018 йилда кўнгилли ёшлар ҳаракатини қўллаб-қувватлаш бўйича МДҲ давлатлари ўртасида ҳамкорлик концепцияси ишлаб чиқилди. Кейин "DOBRO.RF" Волотёрлик марказлари уюшмаси (ВМУ) унинг координатори бўлди.

– Бизнинг вазифамиз – одамларни аниқ ишлар орқали бирлаштириш, биргаликдаги фаолиятга асосланган жамиятни шакллантириш, хотирада ижобий из қолиши, фаоллик аниқ натижада намоён бўлиши учун, – дейди МДҲ доирасидаги ишлар ҳақида ВМУ халқаро лойиҳалари марказираҳбари Лейла Бадалова. 

Кўнгиллилик нафақат ёрдам оладиганлар учун мазмунли фаолиятдир. Кўнгиллилар учун бу нафақат раҳм-шафқат кўрсатиш ва кимгадир ёрдам бериш ва маънавий ўсишдир. Кўнгиллиликни ижтимоий лифт деб ҳам аташ мумкин. Дастурлар доирасида кўнгиллилар турли соҳалардаги кўплаб одамлар билан учрашадилар ва шу билан мартаба ўзгариши ва ўсиш имкониятига эга бўлишади. Бундан ташқари, улар замонавий дунёда зарур бўлган янги билим ва кўникмаларга эга бўлишади, масалан, мулоқот қилиш ва жамоада ишлаш қобилияти.

Кўнгиллилик мамлакат иқтисодиётига ҳисса қўшади. БМТ маълумотларига кўра, кўнгиллиларнинг ялпи ички маҳсулотга глобал ҳиссаси тахминан 2,4% ни ташкил этади, бу хайрия каби муқобил фаолиятнинг ялпи ички маҳсулотга қўшган глобал ҳиссасидан икки баробар кўпдир.

Ўзбекистонда бир қанча йирик кўнгиллилар ташкилотлари мавжуд бўлиб, улар ҳақида кўпчилик эшитган бўлиши мумкин. Масалан, UzAlert бедарак йўқолганларни қидириш бўйича ҳамжамият PLOV.PRESS нинг азалий дўстлари ҳисобланади. Биз ҳар ой қариндошларимиз излаётган одамлар рўйхатини ўз ичига олган қўшма материални нашрэтамиз. Бунинг ёрдамида улар ҳақидаги маълумотлар янада кенгроқ тарқалади ва уни кўрган ва ёрдам беришни истаган ҳар бир киши қидирувга қўшилиши, шунингдек, ушбу маълумотни, масалан, дўстлар орасида тарқатиши мумкин.

“Пища жизни” кўнгилли озиқ-овқат ташкилоти қодир бўлмаганларни озиқ-овқат билан таъминлайди ва камбағаллар учун хайрия озиқ-овқат йиғишларини ташкил қилади. “Солнышко” нотижорат ташкилоти жамиятда одам савдоси, болалар меҳнати, қуллик ва жинсий эксплуатация муаммосини ёритиб беради. Ўзбекистон кўнгиллилар уюшмаси турли соҳаларда тадбирлар ва акциялар ўтказиш учун кўнгиллиларни жалб қилади. У 7 мингдан ортиқ кўнгиллиларни ўз ичига олади.

Кўнгиллилик, шунингдек, Россия мисолида кўрсатилиши мумкин бўлган турли мамлакатлар ўртасидаги ўзаро ҳамкорлик соҳасидир. Шу тариқа Ўзбекистонда “Ғалаба кўнгиллилари” Бутунроссия жамоат ҳаракати фаолият кўрсатмоқда. Ҳар йили нафақат май байрамларида унинг иштирокчилари фахрийларга ёрдам бериб, миннатдорчилик билдирадилар. Кўнгиллилик ҳам минтақалараро ҳамкорлик соҳасидир. Шу тариқа, жорий йилнинг март ойида Ўзбекистон Бошқирдистон ва Россиянинг Омск вилояти билан ёшларга оид давлат сиёсатини ривожлантириш ва кўнгиллилар фаолиятини ривожлантириш бўйича уч томонлама шартнома имзолади. Ўзбекистон кўнгиллилар уюшмаси эса 2023 йилдан бошлаб Россия кўнгиллилар марказлари уюшмаси билан ҳамкорлик қила бошлади.

Кўриб турганингиздек, кўнгиллилар форуми каби тадбирлар кўнгиллилик мавзусига одамлар эътиборини жалб қилиш учун зарур. Кўпроқ маълумот олиш орқали одамлар бу нима эканлигини ва нима учун эканлигини тушунадилар. Кўнгиллилик қанчалик кўзга кўринадиган бўлса, давлат унга шунчалик эътибор қаратмоқда ва бу ташкилотларни глобал қўллаб-қувватлаш ва умуман мамлакатда ушбу соҳани ривожлантириш учун зарурдир. Қолаверса, у давлатлар, минтақалар ва алоҳида ташкилотлар ўртасида ҳамкорликни йўлга қўйиш, кўнгиллилар ҳаракатини янада кенг ёйишда муҳим рол ўйнайди.