Гомель ва Фарғона вилоятлари ҳамкорлиги Беларусь ва Ўзбекистон муносабатларининг юксак салоҳиятига мисол бўла олади

МДҲ доирасида ҳамкорликни фаол ривожлантираётган Ўзбекистон Ҳамдўстликнинг ҳар бир давлати билан ҳамкорликни кучайтиришитабиий. Улардан бири Ўзбекистоннинг азалий ҳамкори бўлган Беларусдир. Бу Россия билан муносабатларни мустаҳкамлаш нуқтаи назаридан ҳам муҳим, чунки Россия Федерацияси ва Беларусьиттифоқчи давлатлардир.

Ҳудудлараро шериклик ҳамкорликни мустаҳкамлашнинг энг самарали усулларидан бири сифатида қаралмоқда. Ҳозирги мисоллар қаторида Беларуснинг Гомель вилояти ва Ўзбекистоннинг Фарғона вилояти ўртасидаги муносабатни келтириш мумкин. Шу тариқа, Беларусьделегацияси 20 апрель куни амалий ташриф билан Ўзбекистонга келди, Фарғона вилояти ҳокими Хайрулло Бозоров билан учрашди.

Бу ташриф бир қанча мақсадларга хизмат қилди. Ташриф чоғида икки вилоят вакиллари кўплаб соҳалар – савдо-иқтисодий, сармоявий, ижтимоий, маданий, туризм ва бошқа соҳаларда ҳамкорликни кенгайтириш масалаларини муҳокама қилдилар.

Иқтисодий ва саноат соҳалари энг истиқболли ҳисобланади, чунки улар томонларнинг ҳар бирига бевосита фойда келтиради. Шу тариқа Фарғона вилоятидан Гомель вилоятига саноат ва қишлоқ хўжалиги маҳсулотларини экспорт қилиш ҳажмини ошириш масаласи муҳокама қилинди. Ўз навбатида, Ўзбекистон томони Беларусь гўшт ва сут маҳсулотлари, мебел ва ёғоч маҳсулотларини янада самарали етказиб беришдан манфаатдорлигини билдирди.

Таъкидлаш жоизки, Гомель вилоятидаги “Фарғона” савдо уйи Ўзбекистон ва Беларусь ўртасидаги савдо-иқтисодий алоқаларни ривожлантиришда катта рол ўйнаши мумкин. Ташриф давомида уни очиш имкониятлари муҳокама қилинди. Савдо уйлари икки мамлакат ишбилармон доиралари ўртасида ҳамкорлик алоқаларини йўлга қўйишнинг турли босқичларида ёрдам кўрсатувчи воситачи вазифасини бажаради. Фарғона томонининг таклифи ижобий қабул қилинди. Бунинг натижасида фарғоналик ишлаб чиқарувчилар ўз маҳсулотларини Беларусда тарғиб қилиш имкониятига эга бўлади.

Ҳамкорликнинг бу соҳаси катта истиқболга эга, чунки сўнгги пайтларда Гомель вилояти Ўзбекистон билан савдо айланмасини фаол ошириббормоқда. 2023 йилда 3 йил ичида товар айирбошлаш 3 баробардан зиёд ошиб, 33 миллион долларни ташкил этгани айтилди. Беларусьвилоятидан асосан қоғоз, ёғоч, бўёқ, полиэтилен, сут маҳсулотлари, қишлоқ хўжалиги техникаси ва бошқа маҳсулотлар экспорт қилинади. 2022 йилда Гомель маҳсулотларининг Ўзбекистонга экспорти қарийб бир ярим баробар ошди.

Савдо уйининг очилиши ҳам экспорт, ҳам импортни ҳар икки йўналишда ҳам жадал ривожлантириш имконини беради. Бу шуни англатадики, кўрсаткичларнинг сезиларли ўсишини кутиш мумкин.

Учрашувда нафақат умумий савдо-иқтисодий соҳадаги ҳамкорлик, балки аниқ қўшма лойиҳалар ҳам муҳокама қилинди. Шу тариқа Фарғона вилоятида Беларуснинг йирик “Гомселмаш” заводи билан ҳамкорликда замонавий қишлоқ хўжалиги техникаси ишлаб чиқаришни йўлга қўймоқда. Томонлар Фарғонада қўшма мебел ишлаб чиқаришни ташкил этиш, шунингдек, Ўзбекистонга тўғридан-тўғри наслли қорамол етказиб бериш имкониятини муҳокама қилдилар.

Шунингдек, Гомель ва Фарғона вилоятлари гуманитар соҳадаги алоқаларни ривожлантиришдан ҳам манфаатдор. Шу тариқа йиғилиш иштирокчилари касбий ва олий таълим, маданият ва туризм соҳаларида ҳамкорлик қилишга келишиб олдилар. Фарғонада Гомель вилоятининг инновацион тажрибаси – ҳудудий саноат корхоналари учун малакали мутахассислар тайёрлаш симуляция марказлари жорий этилади. Ҳар икки вилоят тадбиркор ва ишбилармонлари саноат, туризм ва бошқа ҳудудий кўргазмаларда иштирок этади.

Савдо-иқтисодий, илмий-техникавий, ижтимоий-гуманитар ва бошқа соҳаларда эришилган келишувларни амалга ошириш бўйича 2024-2025йилларга мўлжалланган Ҳаракатлар дастури ташриф якунлари бўлди. Томонлар икки ҳудуднинг эркин иқтисодий зоналари ўртасида ҳамкорлик тўғрисида шартнома имзолади.

Муҳими, нафақат расмий вакилларнинг учрашуви бўлиб ўтди. Икки вилоят ишбилармон доираларининг В2В форматида учрашувлари ҳам бўлди.

Эслатиб ўтамиз, Ўзбекистон ва Беларусь ўртасида дипломатик муносабатлар 1993 йилда ўрнатилган. 2017 йилдан эса икки давлат ўртасидаги савдо-иқтисодий ҳамкорлик янги босқичга кўтарилди. 2017-2023 йилларда товар айирбошлаш ҳажми 3,4 бараварга ошиб, 620 миллион долларга етди.(экспорт 4,3 бараварга ошиб, 119,0 миллион доллар, импорт 3,2 баробарга ошиб, 501,1 миллион долларни ташкил қилди).

Шунга қарамай, Ўзбекистон ва Беларусьўртасидаги ҳамкорликнинг амалга оширилмаган катта имкониятлари ҳақида гапириш мумкин. Яъни, бу кўрсаткичлар, шунингдек, бошқа соҳаларда, яъни инвестициядан туризмгача бўлган ўзаро алоқалар сезиларли даражада ошиши мумкин. Бунда, шубҳасиз, минтақалараро шериклик муҳим ўрин тутади, Гомель ва Фарғона вилоятлари вакиллари ўртасидаги каби учрашувлар кўпроқ бўлишини кутиш керак.