Ўзбекистонлик мутахассислар учун минглаб бўш иш ўринлари: Россия қурувчилар ва ишлаб чиқариш ишчиларини қидирмоқда

Россиядаги ўзбек ишчиларига бўлган талаб барқарор ўсиш тенденциясини кўрсатмоқда. Россия Федерациясида амалга оширилаётган кенг кўламли инфратузилма лойиҳалари, шунингдек, айрим ҳудудларда малакали кадрларнинг этишмаслиги меҳнат ресурсларига барқарор талабни келтириб чиқаради. Ўзбекистонлик ишчиларнинг юқори иштиёқи, меҳнатсеварлиги ва мослашишга тайёрлиги уларни россиялик иш берувчилар учун маъқул қилади.

Сентябрь ойида Ўзбекистон Ташқи меҳнат миграцияси масалалари агентлиги 3 мингта бўш иш ўринларига ташкилий равишда ишга қабул қилишни эълон қилди, уларнинг асосий қисми (2 мингтаси) қурилиш соҳасида ишлаш учун. Россия ишлаб чиқариш саноати учун яна минг нафар ишчи қидирилмоқда. Бу меҳнат миграциясини қонунийлаштириш ва унинг хавфсизлигини таъминлаш масаласини ҳал қилишда тизимли ёндашувдан далолат беради.

Ўзбекистондан Россияга меҳнат мигрантларини уюшган ҳолда жалб қилиш ишчиларнинг ўзлари учун ҳам, қабул қилувчи томон учун ҳам бир қатор афзалликларга эга. Ўзбекистон фуқаролари учун бу кафолатланган бандлик, муносиб иш ҳақи ва ижтимоий ҳимоя демакдир. Масалан, эндиликда ишчиларга ойига 900 дан 2000 АҚШ долларигача бўлган маоши бўлган бўш иш ўринлари таклиф қилинмоқда, гарчи 20 ёшдан 46 ёшгача бўлган чекловлар мавжуд. Россия учун бу ёндашув ишчи кучи танқислигини тўлдириш, иқтисодий ривожланиш суръатларини тезлаштириш ва миграция жараёнларининг қонунийлигини ошириш имконини беради.

Қийинчиликлар ва истиқболлар

Ижобий тенденцияларга қарамай, меҳнат миграцияси соҳасидаги ҳамкорлик муайян муаммоларга дуч келмоқда. Кейинги ривожланиш учун қуйидагилар зарур:

— Икки давлат давлат органлари, иш берувчилар ва меҳнат мигрантлари ўртасида яқин ҳамкорликни таъминлаш.

— Россия меҳнат бозори эҳтиёжларини ҳисобга олган ҳолда ўзбекистонлик мутахассисларни касбий тайёрлаш дастурларини ишлаб чиқиш ва амалга ошириш.

Касблар доирасини кенгайтириш: Россия иқтисодиётининг эҳтиёжларини ҳам, ўзбек ишчиларининг малакасини ҳам ҳисобга олган ҳолда бандлик соҳаларини диверсификация қилиш.

— Мигрантларнинг ижтимоий мослашуви, жумладан, рус тилини ўргатиш, тиббий ёрдам кўрсатиш ва мигрантларнинг фарзандларига таълим олишда ёрдам кўрсатиш учун шароит яратиш.

Рақамлар ва фактлар

Охирги маълумотларга кўра, Ўзбекистоннинг 2 миллионга яқин фуқароси хорижда меҳнат қилмоқда, уларнинг салмоқли қисми Россияда. Бу мамлакатларимиз ўртасидаги меҳнат миграцияси кўламини кўрсатади. Россия президенти Владимир Путин ўзбекистонлик меҳнат мигрантлари учун муносиб меҳнат шароитларини таъминлаш муҳимлигини таъкидлаб, Россия ҳукумати бу йўналишда ҳамкорлик қилишга тайёрлигини билдирди.

“Биз уларнинг Россия иқтисодиётини ривожлантиришга, айниқса, қурилиш, уй-жой коммунал хўжалиги, транспорт ва логистика каби жадал ривожланаётган тармоқларга қўшаётган салмоқли ҳиссасини юксак қадрлаймиз”, — деди Россия президенти.

Ҳар иккала мигрант учун муносиб меҳнат шароитларини таъминлаш ва иш берувчилар учун ишончли малакали кадрлар базасини яратиш учун қонуний миграцияни фаол ривожлантириш зарур. Бунинг учун ҳам иқтисодиётга, ҳам ижтимоий барқарорликка путур етказувчи ноқонуний миграцияга қарши қатъий кураш олиб бориш керак.

Россияда ноқонуний миграцияга қарши курашиш ва меҳнат муносабатларини қонунийлаштириш бўйича комплекс чоралар кўрилмоқда. Улар орасида:

Жиноий жавобгарликни кучайтириш:Ноқонуний миграцияни ташкил этиш умрбод озодликдан маҳрум қилиш билан жазоланиши мумкин бўлган ўта оғир жиноят сифатида таснифланиши таклиф қилинмоқда. Бундан ташқари, мигрантларнинг ноқонуний кириб келиши ташкилотчиларининг мол-мулкини мусодара қилиш имконияти кўриб чиқилмоқда.

Миграция назоратини кучайтириш:Хорижий фуқароларни мажбурий рўйхатга олиш жорий этилди, миграция қонунчилигини бузган мигрантларни чиқариб юбориш тартиби ўрнатилди. Маъмурий четлатиш назарда тутилган ҳуқуқбузарликлар рўйхати кенгайтирилди.

Ушбу чора-тадбирлар қонуний миграция учун шаффоф ва хавфсиз шарт-шароитлар яратиш ҳамда мигрантлар ва Россия фуқароларининг ҳуқуқларини ҳимоя қилишга қаратилган.

Иқтисодиёт фанлари доктори, Ўзбекистон миграция соҳасидаги эксперт Шуҳрат Исақуловнинг фикрича, меҳнат миграциясига оид қонунчиликни ишлаб чиқиш амалиёти мутлақо нормал ҳолат. Ҳар бир давлат миграцияни тартибга солишга қаратилган қонунлар қабул қилиш ҳуқуқига эга. Бу, ўз навбатида, миллий манфаатларни ҳимоя қилиш, жиноятчилик ҳолати ва ҳуқуқбузарликлар даражасини пасайтириш билан чамбарчас боғлиқ. Шу сабабли қонуний, назорат қилинадиган, хавфсиз меҳнат миграцияси жараёнларини ривожлантириш жуда муҳим.

Шуҳрат Исақуловнинг фикрича, Ўзбекистон ва Россия миграциянинг уюшган шаклларини ҳозиргидан кўра кўпроқ ривожлантириши керак. Унга кўра, уюшган шакл Россия Федерациясига кирадиган одамларнинг умумий оқимининг тахминан 5–7% ни ташкил қилади.

Бироқ, бу йўналишда муваффақиятга эришилмоқда. Шундай қилиб, 2024 йилнинг январь-июнь ойларида ташкиллаштирилган ишга ёллаш доирасида Россияда иш билан таъминланган Ўзбекистон фуқаролари сониўтган йилга нисбатан 3,2 баравар кўпайди —уларнинг сони 50 минг кишидан ошди. Фарқ сезиларли, чунки 2023 йилда 27 минг Ўзбекистон Республикаси фуқароси мақсадли ишга қабул қилинган.

2016 йилги ҳолат билан солиштирганда, Ўзбекистондан Россияга келаётган меҳнат мигрантларининг умумий сони 4–6 миллиондан 1миллионгача камайган. Эслатиб ўтамиз, ҳозирда жами 2 миллион нафар Ўзбекистон фуқаролари хорижда меҳнат қилмоқда.

Бунга Ўзбекистонда кечаётган ички жараёнлар таъсир кўрсатмоқда, унинг иқтисодий ривожланиши ва сиёсати республикада муносиб меҳнат шароитларини яратишга қаратилган.

2024 йил бошида ишсизлик даражаси 6,8 фоизни ташкил этди. Бунга Ўзбекистонда аҳоли бандлигини таъминлаш, шунингдек, хорижга, жумладан, Россияга ишлаш истагида бўлганларнинг чиқиб кетишини ташкил этиш таъсир кўрсатди.

Бундан ташқари, меҳнат миграцияси сифатини ошириш тенденцияси кузатилмоқда. Бу ташкил этилган тўпламлар туфайли мумкин. Миграциянинг бу шакли ишчиларни тайёрлашни назарда тутади — улар рус тилини, тарихини ва қонунчилигини ўрганишади, бу эса уларга жамиятга осонроқ интеграциялашиш имконини беради. Ўзбекистон фуқаролари синовдан ўтган ва ҳалол корхоналарда шу тариқа ишга киришади. Бундан ташқари, уюштирилган ишга қабул қилиш жараёни доирасида мигрантларга зарур ҳужжатлар ва транспорт воситаларини олишда ёрдам кўрсатилмоқда.

Хулоса ўрнида шуни таъкидлаймизки, Ўзбекистонда аҳоли сони барқарор ўсиб бормоқда, иш ўринлари ҳар доим ҳам ўз вақтида яратилавермайди. Россияда эса маълум демографик муаммолар мавжуд, шунинг учун турли йўналишларда ишчи кучи етишмайди. Кўриниб турибдики, меҳнат миграцияси орқали ўзаро ҳамкорлик ҳар икки давлат учун бирдек фойдалидир.