Ўзбекистон ва Россия илм-фанни биргаликда оммалаштирмоқда. Тошкентда “ Наука 0+” фестивали бўлиб ўтади

2–3 ноябрь кунлари Ўзбекистонда учинчи бор “Наука 0+” фестивали бўлиб ўтади — бу тадбир аввалига умумроссия бўлган, аммо вақт ўтиши билан ўз чегараларини кенгайтирди. Фестиваль буйил янги сайтларга, масалан, Кубага ҳам тўхталибўтади.

М.В.Ломоносов номидаги Москва давлатуниверситети ректори Виктор Садовничий ушбурежалар ҳақида гапирди. Айнан шу университет ушбу лойиҳани Россияда ҳам, чет элда ҳам амалгаоширмоқда. Ва фестиваль Россия Федерацияси Фан ва олий таълим вазирлиги билан биргаликдаўтказилади.

Дастлаб, лойиҳа 2006 йилда пайдо бўлган ва ҳатто русларга ҳам кам маълум эди. Илгари Россияда бундай илм-фан фестивали бўлмаган. Шунга қарамай, биринчи тадбирда ҳам 20 минг киши қатнашди. Йиллар давомида фестивалга қизиқиш ортиб борди ва энди унда нафақат юз минглаб, балки миллионлаб одамлар қатнашмоқда! 2023 йилда фестивалга жами 18 миллион киши ташриф буюрди.

Вақт ўтиши билан фестивал хорижлик ҳамкорлар билан ҳамкорлик қилиш имконини бергани бунга ҳам ёрдам берди. Ўзбекистон улардан бирига айланди. Ҳар йили фестивал Ўзбекистон, Хитой, Беларусь, Қозоғистон ва, албатта, Россия Федерациясининг турли минтақаларида 400 дан ортиқ жойларда бўлиб ўтади. Кўриб турганингиздек, бу йил Куба ҳам қўшилиши мумкин.

Эндиликда “Наука 0+” фестивали илм-фанни оммалаштириш соҳасидаги энг йирик таълим лойиҳаларидан бири ҳисобланади. Янги иштирокчиларнинг пайдо бўлиши ажабланарли эмас.

Нега бу тадбир жуда машҳур? Чунки у кенгаудиторияга мўлжалланган — у турли касбдагиболаларни ҳам, катталарни ҳам бирлаштиради. Шуниси эътиборга лойиқки, фестивал илм-фан оламини ўрганиш учун қулай ва қизиқарлиплатформани тақдим этади. Ёрқин мисолларолимларнинг ютуқларини кўрсатади ва ихтироларҳаётни қандай соддалаштириши ва уни янада қулайқилишини кўрсатади.

Фестиваль, биринчи навбатда, ёш меҳмонларнижалб қилади: мактаб ўқувчилари ва талабалар. Тажрибалар, кўргазмалар ва ўз қўллари билан илмий жараёнларда иштирок этиш имкониятига эгабўлган интерфаол формат фестивални ёшлар учунҳаяжонли қилади. Ушбу формат нафақат қизиқарли, балки илм-фанни чуқурроқ ўрганишга ундайди, эҳтимол бу соҳада келажакдаги мартаба учунилҳомлантиради.

Жаҳоннинг етакчи илмий ташкилотларини жалб этишга алоҳида эътибор қаратилмоқда. Масалан, фестивал иштирокчилари ЦЕРНвакиллари билан мулоқот қилишлари ва Катта адрон коллайдерининг иши билан танишишлари мумкин. Нобель мукофоти лауреатлари, олимлар ва ҳатто фестивал иштирокчисига айланган космонавтлар билан мулоқот уни чинакам ноёб ва илҳомлантирувчи воқеага айлантиради.

Аввал ёзганимиздек, Ўзбекистон “Науку 0+”ни ўз уйида  ўтказадиган хорижий давлатлардан биридир. Биргина ўтган йилнинг ўзида фестивалга 14 минг киши ташриф буюрди. Тадбир бир нечта сайтларни, жумладан, кўплаб университетлар ва тадқиқот институтларини қамраб олди. Фестивальдоирасида 150 дан ортиқ тадбирлар ўтказилди.

Бундай тадбир, албатта, Ўзбекистон Республикаси Фанлар академияси, М.Улуғбек номидаги Миллий университет, Тошкент политехника музейи томонидан қўллаб-қувватланди.

“Илм-фан фестивали тадқиқотчиларнинг янги авлодини шакллантириш ва илмий ижод учун қулай муҳит яратишга қаратилган катта саъй-ҳаракатларнинг бир қисмидир. Республикамиз аҳолиси таркибида ёшлар улуши катта бўлган Ўзбекистон учун бундай вазифа ниҳоятда долзарб ва биз уни ҳал қилишда фаол иштирок этаётганимиздан хурсандмиз”, — деди Москва давлат университети ректори. М.В. Ломоносов, академик Виктор Садовничий.

Тадбирлар ўзбекистонлик ва россияликмутахассислар томонидан амалга оширилди. Москва давлат университети, Россия Фанларакадемияси вакиллари,

Бирлашган ядровий тадқиқотлар институти, шунингдек, олимлар, технологик корпорациялар ватурли университетлар ходимлари.

Тошкент жамоатчилигига интерактив илмий-оммабоп кўргазмалар, виртуал лабораториялар, илмий шоулар, инсоният келажаги ҳақидаги муҳокамалар, илмий филмлар намойиши, робототехника бўйича танловлар, викториналар, квестлар тақдим этилди. Дастур доирасида илмий-тадқиқот фаолиятини ривожлантириш методологиясининг истиқболли йўналишлари бўйича давра суҳбатлари ўтказилди. Бунданташқари, бизнес лойиҳалар ва стартапларкўргазмаси бўлиб ўтди.

“Наука 0+” 2022 йилда бошланган Россияда Фанлар ўн йиллигининг асосий лойиҳаларидан биридир. Лекин фестиваль бир давлат чегарасидан чиқиб кетгани боис унга бошқа давлатлар, хусусан, Ўзбекистон фуқаролари ҳам қўшилиши мумкин. Мазкур тадбирнинг ўрни муҳим, чунки замонавий ва қулай шакл орқали у ёшларни илм-фанга яқинлаштиради, олимларни бирлаштириб, долзарб масалалар ва умуман илм-фан ривожини муҳокама қилади. Фестиваль ҳақиқатан ҳам Ўзбекистон ва Россия илмий ҳамжамиятларини бирлаштиргани муҳим, бу фан ва таълим соҳасидаги ҳамкорликни ривожлантириш учун зарур.