Инклюзив таълим. Ўзбекистон мактабларида имконияти чекланган болаларга сабоқ берилади

Жорий ўқув йилида Ўзбекистоннинг барча ҳудудларидаги 225 умумтаълим мактаби имконияти чекланган болалар учун ўз эшикларини очди. Шу тариқа, Президент томонидан тасдиқланган 2020–2025 йилларда инклюзив таълимни ривожлантириш консепцияси ҳаётга татбиқ этилмоқда.

Республикада 2020 йилда маълумотларга кўра, ихтисослаштирилган муассасаларда ногирон болаларнинг умумий сони 75 фоизини ташкил этади. Шу билан бирга, 9000 дан ортиқ имконияти чекланган болалар мактаб тизимидан ташқарида қолган.

Бирлашган Миллатлар Ташкилотининг Болалар жамғармаси (ЮНИСЕФ) Ўзбекистоннинг бу борадаги ишларини алоҳида таъкидлади. Ташкилот вакиллари маҳаллалар, ота-оналар, ўқитувчилар, ўқувчилар ва мактабларни ушбу инклюзив ёндашувдан фойдаланишга чақирди.

ЮНИCЕФнинг Ўзбекистондаги ваколатхонаси раҳбари Мунир Мамедзода халқаро амалиётга кўра, оддий мактаблардаги инклюзив тизим барча болаларнинг таълим даражасини оширишини таъкидлайди. Аввало, бу ўқув дастурига эмас, балки болага қаратилганлиги билан боғлиқ. Шундай қилиб, педагогика ҳар бир талабанинг эҳтиёжларини қондира бошлайди.

Бундан ташқари, инклюзив синфлар ижобий шахсий хусусиятларни ривожлантиришга ёрдам беради. Болалар ҳар кимнинг кучли ва заиф томонлари борлигини тушунишни бошлайдилар ва ҳар хил бўлиш одатий ҳолдир. Инклюзив синфлар қулайлик ва хавфсизлик ҳисси яратади. Кейинчалик, болалар юқори даражадаги ижтимоий масъулиятга эга бўлишлари ва жамиятни яхшилаш ҳақида ўйлаши мумкин.

ЮНИCЕФ Ўзбекистонни инклюзив таълим соҳасида қўллаб-қувватлаш ниятида. Бу йил ташкилот Халқ таълими вазирлигига янги инклюзив мактабларни моделлаштиришда ёрдам беради. Шунингдек, гендер жиҳатларини ҳисобга олган ҳолда янги инклюзив ўқув дастури, дарсликлар ва ўқув қўлланмалар биргаликда ишлаб чиқилмоқда. ЮНИCЕФ янги ўқитувчилар учун қўлланмаларни ишлаб чиқишни қўллаб-қувватламоқда.

Мунир Мамедзоданинг фикрича, 225 мактаб барча болаларнинг сифатли таълим олишини таъминлаш учун ҳал қилувчи ва муҳим қадам ташлаган. Шу билан бирга, у бу соҳа жамоавий масъулият бўлиши кераклигига ишонч ҳосил қилади. Масалан, ота-оналар фарзандини мактабга олиб келиши, маҳалла раҳбарлари ногирон болаларга нисбатан тайзиқ ва камситишларга чек қўйишга эътибор қаратиши, мактаблар уларни кутиб олишга тайёр туриши керак.