Подпишитесь
на наш Telegram канал
Яқинда Республика онкология, гематология ва клиник иммунология илмий-амалий болалар маркази қошидаги“Меҳрли мактаб” шифохонаси мактаби ўзининг юбилейининишонлади. Арт-терапия ўқитувчиси, рассом Шарифа Шарафхўжаева ушбу таълим муассасаси фаолиятининг ўзига хос жиҳатлари, оғир ташхис қўйилган ёш беморлар ва уларни қўллаб-қувватлаш, болалар ва ўқитувчилар томонидан психологик қийинчиликларни енгиб ўтиш ҳақида гапирди.
Мамлакатда госпитал педагогика эндигина ривожланмоқда. Мазкур мактаб “Замин” жамғармаси кўмагида очилган.
Май ойининг охирида Нукусда “Mehrli maktab”нинг биринчи филиали очилди. Июнь ойида Андижон ва Фарғона вилоятларида ушбу мактабнинг филиаллари очилди.
Жиддий касаллик билан курашаётган болалар доимо даволанади ёки қўллаб-қувватланади. Улар касалхонада кўпвақт ўтказишади, шунинг учун оддий мактабга бора олмайдилар. Бу болалар уйда таълим олишади ёки ўқишнитарк этишга мажбур. Касалхона мактаби эса болаларгатўлиқ ўрта таълим олиш имконини беради.
Энг янги технологиялар билан жиҳозланган чиройли, ёруғ, кенг хоналар улар ихтиёрида. Меҳрли ўқитувчилар. Йўлакдажадвал акс этган катта сенсорли экран мавжуд. Синфлардаэлектрон доскалар, ҳар бир боланинг ўз планшети бор, у ерга ўқув дастури юкланади. Санитария талабларига кўра, болалар дарсликлар ўрнига гаджетлардан фойдаланадилар. Бу ерда медиа-марказ ва ёруғлик ва овоз эффектлари биландам олиш хонаси мавжуд. Катта бинода болалар боғчасижойлашган бўлиб, у ҳам касалхона мактабигабириктирилган. Бу ерда ёруғ, жуда кўп пластик ўйинчоқлар(юмшоқ ўйинчоқлар рухсат этилмайди), болалар ва ота-оналар ўтирадиган тўшак билан қопланган пол, стол атрофида стуллар, тахталар, расм чизиш ва мактабгачатаълим учун жиҳозлар билан жиҳозланган шкафлар. Залдакичик кутубхона бор, деворларга талабаларнинг расмлариосилган. Ниқобдаги болалар дераза ёнида ўтиришади, уларда молберт, бўёқ, қалам бор - кичкина беморлар расмчизишади. Шарифа болаларга яқинлашади, чизганрасмларини мақтайди, ниманидир таклиф қилади, болаларгадалда беради.
Агар болага мактаб ҳудудига киришга рухсат берилмаса, ўқитувчилар палаталар бўйлаб юришади. Ўқитувчиларэрталаб тиббий муолажалари бўлган талаба беморларнингрежимига мослашадилар. Асосий умумтаълим фанлариўқитилади ва қўшимча таълим: арт-терапия, мусиқатерапияси, робототехника бор. Дарслар 20 дақиқа давомэтади. Арт терапия - ҳафтасига 3 марта.
Синфдан ташқари соатларда қизиқарли викториналар, чизмалар ўтказилади, китобхонлар клуби мавжуд. Баҳолаштизими, кундаликлар йўқ. Ўқитувчилар ўқувчиларниюлдузлар, юраклар, стикерлар билан рағбатлантирадилар. Болаларга овозингизни кўтаролмайсиз ёки баланд мусиқақўёлмайсиз, чунки улар доимий бош оғриғига эга – шовқинуларга акс таъсир кўрсатади, ҳеч қандай стрессли вазиятларбўлмаслиги керак.
Суҳбатдошимизни касалхона мактабига ишга таклифқилишганда, у эндигина туғруқ таътилидан чиққан эди. Шарифа аёл ва она сифатида бу унинг учун каттапсихологик юк бўлишини тушунди. Унинг бу жойдаишлашига энг катта қаршилик қилган онаси эди. У қизининг нақадар ҳис-ҳаяжонли экани, ҳамма нарсаниюрагига қанчалик яқин тутишини жуда яхши билади, шунинг учун ҳам Шарифни яхшилаб ўйлаб кўришни сўраб, узоқ вақт фикридан қайтаришга уринди.
– Жиянимга саратон ташхиси қўйилган эди, у 15 ёшида бу дунёни тарк этди, – дейди кўзида ёш билан рассом. – Бола соғлом эди, ҳеч нарсадан шикоят қилмасди. Уни Москвагаолиб борганимизда, бизга жуда кеч – хасталик 3-босқичга ўтган, операция қилиш фойдасиз дейишди. 2 ой давомидақиз куйиб тамом бўлди. Бу бутун оиламиз учун фожиа эди, буни жуда оғир қабул қилдик. Жияним яхши сурат чизарди, студиямга келар, халқаро танловда ғолиб ҳам чиққанди. Госпитал мактабда ишлаб, бу вазифам, бурчим эканлигиниҳис қиламан, бу ерга шунчаки келганим йўқ. Бу болаларучун раҳбар, маслаҳатчи ва дўст бўлишингиз керак.
Ўқитувчининг сўзларига кўра, унинг асосий вазифасиболаларга касалликдан қўрқиш билан курашишга ёрдамберишдир. Ўлдирадиган касаллик эмас, балки унданқўрқишдир. Арт-терапия бу стрессдан халос бўлишга ёрдамберади.
Касалхона мактабида айтганидек, яшашни хоҳлайдиганболалари бор, улар ҳар қандай оддий воқеани қадрлашади, қуёш порлаётганидан хурсанд бўлишади. Ҳа, балоғат ёшидаболалар қийин психологик дақиқаларни бошданкечиришади. Мисол учун, қизлар кимётерапиядан кейинсочлари тушиб кетишидан хавотирда. Шарифа арттерапияорқали вазиятга бошқача қарашни таклиф қилади.
"Келинглар, сартарошлар каби тажриба ўтказамиз", дебўқитувчи ўқувчига таклиф қилади. Турли хил соч турмагиниўйлаб топамиз, дейди. Қиз сариқ ёки қорамағиз ёкижингалак сочли бўлишни хоҳлаётганини хаёл қилади - турли хил аёл тасвирларини чизишни бошлашади. Қиз парик ёки рўмол ёки қалпоқ кийиб, буни фожиа сифатидакўрмайди.
Болалар улғайгач, ўлим нима эканлигини тушунабошлайдилар. Қорақалпоғистондан келган бир ўқувчи жудаочиқ ва қувноқ эди. Президент мактабга борганида буболадан ким бўлишни хоҳлаётганини сўради. Қорақалпоғистонда қуриладиган “Тесла” заводинингдиректори бўламан, деб жавоб берди. Юртбошимизжилмайиб, шундай бўлади, деб болага қўл бериб кўришди. Бола тўсатдан YouTube да дафн маросимини кўриб қолади, интернетда касаллиги ҳақида ўқиб, даволаб бўлмас экандеган хаёлга боради. Болада ўлим қўрқуви бор эди, ўзинидунёдан ёпиб қўйди, психологлар у билан узоқ вақтишладилар, уни бу ҳолатдан олиб чиқишга муваффақбўлишди. Бола робототехникага қизиқиб қолди, ҳатто онасителефонини ота-она назоратига режимига қўйишга мажбур бўлди.
Суҳбатдошнинг таъкидлашича, мактаб ўқитувчилариорасидан ўқувчилар кўпинча ўз устозини топадилар ва унга қалбини очишади. Шарифага бир қиз қўшни хонадагийигитга бўлган муҳаббати ҳақида айтиб берди, бу жудатаъсирли эди. Қиз унинг туғилган кунига совға учун сурат чизди, Шарифа ёрдам берди ва ўсмир қалбини устозига очди, гарчи бу ҳақда ҳатто онасига айтишга уялган бўлса ҳам.
Шарифанинг яна бир шогирди бу йил журналистика университетига ўқишга кирмоқчи. Матбуот ва оммавийахборот воситалари ходимлари кунида фаол ўқувчилармаъруза қилишди, мактаб янгиликлари ҳақида сўзлабберишди. Ўқитувчи мусиқали кеча ўтказишда, мультфильмлар, фильмлар намойиш этишда медиа марказдаяшил экранда суратга олишда болаларга ёрдам беради.
Ёзги таътилда арт-терапия давом этмоқда. Ўқитувчиболалар ижодиёти учун турли мавзуларни таклиф қилади. Расмларида болалар орзу қилган нарсаларни очибберишади: кимдир - денгиз ҳақида, бошқалари - космосгаучиш, бошқалари - шунчаки боққа бориш, арғимчоқ учиш ҳақида чизишади.
Шарифа болалар расмларини халқаро танловларга тақдимэтади. Ўқувчилардан бири шундай танловда ғолиб бўлди, лекин бола бу ҳақда билмади, чунки у тўсатдан вафот этди. Шарифага боланинг ўлганини айтишганда, у узоқ вақтстресс ҳолатидан чиқа олмади, болани хурсанд қилаолмадим, деб ўзини айблади, танловда ғолиб чиққаниниайтишга улгурмагани учун ўкинди. Ташкилотчиларғолибларнинг расмлари туширилган бадиий альбомлар вадипломларни жўнатишди. Боланинг онаси мактабга таклифқилинди, у саҳнага чиқди ва шундай деди: “Раҳмат, ўғлимқисқа умр кўрди, лекин чуқур из қолдирди. Ушбу альбомдаунинг хотираси. Суҳбатдошнинг айтишича, она учун бундайхотира муҳим, чунки у фарзандининг мактабга боргани, ғалаба қозонгани, орзу қилгани, чизгани, ёрқинтаассуротларни бошдан кечирганини билиб олди.
– Мактабимиз жамоаси бир оилага айланган: ҳар бирболани йўқотиш барча учун оғир кечади, кимдир йиғлаши, кимдир ичидагини айтиши керак, – дейди ўқитувчи. – Ойигабир марта бизда психологик енгиллик куни бор, қалбимизни бўшатишни, дардларни ўзимиздан соқит қилишниўрганамиз, акс ҳолда чарчашимиз муқаррар, ахир тирикодамлармиз.
Шифокорлар ўқитувчиларга касалхона мактабида таҳсилолаётган оғир ташхисли кўплаб болалар кимётерапияниижобий қабул қила бошлаганини айтишди. Бу боладаижобий фикрлаш ривожланганда, ҳаёт учун мотивация пайдо бўлганда, инсон таслим бўлмаса, балки яшашнихоҳласа содир бўлади. Баъзи босқичларда беморлардаинъекциялар, уколларга нисбатан нафрат пайдо бўлади, улар шифокорларни душман сифатида кўришади. Мактабэса бу оғриқдан чалғитади, болалар бу ерда ўзларини яхшиҳис қилишади.
Шогирдлари баъзан ҳикматли сўзларни айтишлари, гўёумрини ўтказиб, умуминсоний юкни ўз зиммасига олганкексалардек фикрлашини Шарифа таъкидлайди. Улар одамларни нозик ҳис қилишади. Иш йили давомидаболалар, асосан, ўрта мактаб ўқувчиларининг бир нечтақайғули расмлари бор. Кўпинча улар ёрқин, ижобийнарсаларни чизишади.
– Биз, катталарга, ҳар кунимиз, яқинларингиз тирик ва соғ-саломат бўлишдан завқланишни ана шундай болаларўргатади. Шу болалар билан бирга улғайдим, доно бўлдим, деган ҳиссиёт бор, – дейди рассом.
O'zbekistondagi eng so'nggi yangiliklar
smartfoningizda