Ногиронлар қандай давлат хизматларидан фойдаланади?

Ўзбекистонда таълим, меҳнат, ижтимоий ва бошқа соҳаларда тўлиқ иштирок этиши мумкин бўлган ногиронлиги бўлган шахсларга Адлия вазирлиги ҳузуридаги Давлат хизматлари марказларида зарур шароитлар яратиб берилмоқда. Берилган имкониятлардан фойдаланиш учун аввало улар ҳақида билиш керак.

2021 йилдан бошлаб I ва II гуруҳ ногиронлари орасидан “Ижтимоий ҳимоянинг ягона реестри” тизимида рўйхатга олинган шахсларга давлат хизматлари кўрсатишда давлат божи, йиғимлар ва бошқа ҳар қандай тўловлар бўйича 50 фоиз чегирма белгиланди.

Мамлакатда тенг имкониятлар яратиш, ижтимоий қўллаб-қувватлаш ва ҳаёт сифатини яхшилаш бўйича қатор давлат хизматлари ва имтиёзлари мавжуд. Улар орасида:

— жойларга бориб кўриш орқали давлат хизматларини кўрсатиш тартиби жорий этилди;

— рақамлаштириш жараёнлари жадаллаштирилди, бу давлат хизматларидан барча тоифадаги фуқаролар, жумладан ногиронлиги бўлган шахслар учун ҳам фойдаланиш имкониятини яратади;

— ногиронлиги бўлган шахсларга давлат хизматларини уларнинг сўровисиз кўрсатиш чоралари кўрилмоқда (проактив хизматлар). Буларга, масалан, 18 ёшгача бўлган ногирон болага ва 18 ёшгача бўлган ногирон боланинг қонуний вакилига бериладиган нафақалар;

— ногиронлиги аниқланган шахсларга давлат хизматларини комплекс тарзда кўрсатиш тартибини жорий этиш бўйича ишлар олиб борилмоқда.

Давлат хизматлари марказлари инфратузилмаси босқичма-босқич такомиллаштирилмоқда. Улар инклюзив муҳит яратиш учун мослаштирилган. Марказ бинолари пандуслар, махсус кутиш хоналари, онлайн сурдо-таржимонли планшетлар ва имконияти чекланган шахсларга хизмат кўрсатиш учун жиҳозланган. Ногиронлар учун хизматлар навбациз кўрсатилади.

Шунингдек, 2024 йил 1 январга қадар аҳолининг ижтимоий ҳимояга муҳтож қатламлари мурожаатларини тезкорлик билан кўриб чиқишга мўлжалланган “Ишонч телефони”ни ишга туширилиши керак. Бу керакли маълумотларга киришни осонлаштиради ва уни тезда топишга имкон беради.

Бу жиҳат ҳам кам аҳамиятли эмас, чунки кўпинча ногиронлар мамлакатда мавжуд дастурлар ва улар учун кўрсатилаётган давлат хизматларидан ҳам бехабар.

Адлия вазирлиги телеграм-каналлари орқали маълумотларни тақдим этишда фаол иштирок этмоқда. Айнан шу ерда янги қабул қилинган қарорлар, жумладан, ижтимоий соҳага оид қарорлар, амалдаги дастурлар эълон қилинади.

Ўзбекистон Адлия вазирлигининг телеграм-каналида ногиронлиги бўлган шахсларга қандай имтиёзлар берилаётгани билан танишиш мумкин. Улар орасида:

— ташқаридан ёрдамга муҳтож кексалар, жисмоний имкониятлари чекланган шахслар, шунингдек, I ва II гуруҳ ногиронларидан коммунал хизматлар кўрсатганликлари учун ҳақ олинмайди;

— олий ўқув юртига давлат гранти асосида қабул қилиш учун қўшимча квоталар;

— жамоат бирлашмалари рамзларини давлат рўйхатидан ўтказиш (қайта рўйхатдан ўтказиш) учун ногиронлиги бўлган шахслардан давлат божи ундирилмайди;

— 18 ёшга тўлмаган ногирон болаларга, шунингдек, I ёки II гуруҳ ногиронларига ногиронлик нафақасини тайинлаш бўйича давлат хизмати бепул кўрсатилади;

— ногиронлиги бўлган ёшларга 50 БҲМ гача (17 миллион сўмгача) миқдорда субсидия берилади;

— ногиронлиги бўлган болалар дарс машғулотлари ва фаолияти бюджет маблағлари ҳисобидан молиялаштириладиган сузиш ҳавзаларидан фойдаланиш тўловларидан озод қилинади;

— ногиронлиги бўлган шахслар ва ногиронлар бўлган оилаларнинг онлайн аукцион орқали ер олиши, ўқиш, турар жой ва транспорт харажатлари, шунингдек асбоб-ускуналар ва асбоб-ускуналар сотиб олиш учун субсидиялар бериш билан боғлиқ харажатларни қоплаш жорий этилди.

Шунингдек, Адлия вазирлигининг телеграм каналларида ҳам нафақалар миқдори бўйича ҳар доим долзарб маълумотларни олишингиз мумкин. Масалан, эндиликда ногиронлик нафақасининг энг кам миқдори, шу жумладан тўлиқ бўлмаган иш стажига ногиронлик нафақаси ойига 800 000 сўмни ташкил этади. Болаликдан ногирон фуқаролар ва ногиронларга бир хил миқдорда ногиронлик нафақаси тўланади.

Таъкидлаш жоизки, Ўзбекистонда кўрилаётган чора-тадбирлар ҳар бир фуқаро, жумладан, ногиронлар ҳам жамият ҳаётида тўлиқ иштирок этиши учун тенг имкониятларга эга бўлган янада инклюзив жамият яратишга қаратилган.