Подпишитесь
на наш Telegram канал
Марказий Осиё фуқароларининг Россияга оммавий меҳнат миграцияси ўнлаб йиллар давомида ривожланиб келаётган ҳодисадир. Вақт ўтиши билан миграция оқимининг ўзига хос хусусиятлари Россия меҳнат бозоридаги ўзгаришларга жавобан ўзгарди. Бу ҳақда Владимир Мукомелнинг “Янги иқтисодий ассоциация”журналида чоп этилган мақоласи, биз ўз тақдимотимизда тақдим этамиз.
Муаллиф 2000 йилларнинг бошларида мигрантлар асосан қурилиш, савдо ва уй-жой-коммунал хўжалигига эътибор қаратганлигидан бошлайди. Аста-секин уларнинг фаолияти диверсификация қилинди ва 2010 йилларга келиб улар меҳмонхона бизнеси, овқатланиш, транспорт, омборхоналар ва шахсий хизматлардан фойдаланиш имкониятига эга бўлдилар.
Россия қонунчилик ислоҳотлари 2013–2016 меҳнат бозорига қонуний киришни соддалаштириш, коррупция хавфини камайтириш ва миграция оқимини тартибга солишда ҳудудларнинг ролини ошириш. Натижада қонуний мигрантлар улуши ошди, гарчи учдан бир қисми ҳалигача сояда қолмоқда.
Иш берувчилар билан муносабатлар ҳам ўзгарди. Агар 2000 йилларнинг бошида иш ҳақини тўламаслик ва ҳужжатларни мусодара қилиш одатий ҳол бўлган бўлса, қонунчиликдаги ўзгаришлар туфайли вазият яхшилана бошлади. Натижада, 2017 йилга келиб, мигрантлар ва россияликлар ўртасидаги ўртача иш ҳақидаги фарқ аллақачон икки баробарга камайди.
2020 йилдан кейин меҳнат бозорининг ўзгариши
Пандемия мигрантларга бошиданоқ қаттиқ таъсир қилди ва бу оммавий ишдан бўшатишга олиб келди. Бироқ, қийинчиликларга қарамай, уларнинг аксарияти оптимист бўлиб, ватанига қайтиш ниятида эмас эди.
Оптимизм ўз самарасини берди. 2020 йилнинг баҳорида Беларусь, Молдова ва Украинанинг кўплаб фуқаролари Россияни тарк этишди, бу эса кадрлар етишмаслигига олиб келди. 2020 йилнинг ноябрига келиб, мигрантларнинг бандлик ҳолати деярли пандемиядан олдинги даражага қайтди.
2022–2023 йилларда санкциялар ва маҳаллий аҳолининг бир қисмининг чиқиб кетиши билан боғлиқ янги вазият юзага келди. Мигрантлар юқори мослашувчанликни намойиш этдилар. Улар янги соҳаларга кириб, ишчи кучи етишмаслигидан фойдаланиб, меҳнат бозоридаги мавқеини босқичма-босқич ошириб борди. Бу даврда улар савдо, таъмирлаш, қурилиш, уй-жой коммунал хўжалиги, транспорт, омборхоналар, меҳмонхона бизнеси ва умумий овқатланиш соҳаларида банд бўлди.
Истиқболлар ва муаммолар
Иш ҳақи фарқининг қисқаришига қарамай, меҳнат бозорининг мигрант ва номигрант сегментлари ўртасидаги чегара аниқланмаган. Муаллифнинг фикрича, асосий муаммо мигрантларнинг бандлик даражаси ва иш ҳақини белгиловчи малакаси бўлиб қолмоқда. Бу эса ўз навбатида бунга олиб келади: мигрантлар кўпинча малакасиз ишлар ва муносиб маош олиш ва ривожланиш имконияти билан чекланади.
Меҳнат мигрантларининг Россия меҳнат бозорига мослашуви давом этмоқда. Эришилган ютуқларга қарамай, ҳукумат ва жамоатчилик эътиборини талаб қиладиган кўплаб муаммолар сақланиб қолмоқда.
Масалан, меҳнат бозори сегментациясини мигрантларга сифатли таълим ва малака ошириш имкониятини бериш орқали бартараф этиш мумкин. Бундан ташқари, иш берувчиларнинг манфаатларини ҳисобга олиш керак: миграция сиёсати янада мослашувчан бўлиши ва меҳнат бозорининг хорижий ишчи кучига бўлган эҳтиёжларини ҳисобга олиши керак.
Нефть конлари ва қурилиш саноати учун кадрлар тайёрлаш учун Тошкент, Самарқанд ва Қаршида Россия-Ўзбекистон қўшма ўқув марказларини ташкил этиш тўғрисидаги қарор ана шундай қадамлардан бири бўлди.
Эслатиб ўтамиз, меҳнат мигрантлари Ўзбекистон ҳудудида маълум мутахассисликлар бўйича қатъий танлаб олинадиган миграциянинг уюшган шаклларини ривожлантириш масалалари PLOV.PRESSга берган эксклюзив интервьюсида иқтисод фанлари доктори, Ўзбекистон Республикаси миграция бўйича эксперти Шуҳрат Исоқулов томонидан муҳокама қилинган эди.
O'zbekistondagi eng so'nggi yangiliklar
smartfoningizda