Рамиль Хайрутдинов: Қозон энг йирик халқаро мусобақаларни ўтказиш қобилиятини бутун дунёга исботлади

3 март куни Қозон шаҳрида спорт ва киберспорт турларини ўзида мужассамлаштирган илк халқаро комплекс турнир “Келажак ўйинлари” якунланди, бу ҳақда олдинроқ сўз юритган эдик. PLOV.PRESS нашри анъанавий тарзда спорт, ёшлар ва мамлакатлар ўртасидаги ҳамкорликка оид бундай кенг кўламли тадбирларни ёритиб боради. Шу муносабат билан биз актёр Рамиль Равилович Хайрутдинов билан “Келажак ўйинлари” ҳақида суҳбатлашдик — у киши Қозон Федерал университети Халқаро муносабатлар институти Халқаро муносабатлар ва жаҳон тарихи олий мактаби Татаристон тарихи, антропология ва этнография кафедраси мудири Рамиль Равилович Хайрутдин, вазирликнинг Тарихий таълимни ривожлантириш бўйича эксперт кенгаши аъзоси Россия Федерацияси фан ва олий таълим бошқармаси аъзоси ҳисобланди.

Рамиль Равилович, сизнинг университетингизҚозондаги энг яхши университет. Келажакдаги ўйинлар3 март куни якунланди. Уларда КФУ вакиллари ҳам сўзга чиқдилар. Айтинг-чи, ёшлар ўртасидагимулоқотнинг бу формати қанчалик муҳим?

— Худди сиз каби, мен Қозон федерал университетини энгяхши университет деб биламан, гарчи менда ўлчов шкаласибироз бошқача бўлсада. Мен ўзимнинг alma materимбитирувчиси сифатида ишончим комилки, Қозон университети бугунги кунда мамлакатдаги энг яхшиминтақавий университетдир, ҳеч бўлмаганда пойтахтуниверситетларидан — Москва ва Санкт-Петербургдагиуниверситетлардан ҳеч қандай кам бўлмайди. Бизда қарийб 50 минг талаба таҳсил олмоқда, шундан 12 минг нафари100 дан ортиқ давлат фуқаролари бўлиб, ҳар бир инсоннингзамонавий ва сифатли таълим олиши учун ажойибимкониятлар яратилган.

2024 йилнинг 19 февралидан 3 мартигача Қозон шаҳри жаҳонга энг йирик халқаро мусобақаларни ўтказишга қодирлигини исботлади. 12 ёшдан 62 ёшгача бўлган 294 та жамоани ташкил этган “Келажак ўйинлари” биринчи халқаро кўп қиррали спорт мусобақасига 2 мингдан ортиқ иштирокчи келди.

Танлов дастури замонавий технологиялар, рақамли муҳит ва жисмоний фаолликдан фойдаланган ҳолда фигитал концепцияда 21 та инновацион фанларни бирлаштирди.

Талабалар, ўқитувчилар, университет ходимлари ва уларнинг оила аъзолари ушбу мусобақаларда қатнашиш учун ажойиб имкониятга эга бўлдилар. Мухлисларимиз турнирнинг деярли барча мусобақаларида — фижиталхоккей, Warface Лазертаг, фижитал баскетбол, роботларжанги, Standoff 2 Лазертаг, фиджитал якка жанг санъати ва ҳоказоларда қатнашди. Барча ўйинлар технологик, илҳомлантирувчи ва жуда қизиқарли бўлди. Киберспорт дисциплиналари айниқса муваффақиятли бўлди.

Биласизми, кибертехнологиялар ва классик спорт турларини, кибермакон ва воқеликдаги мусобақаларни уйғунлаштириш ғояси университетимиз ёшлари томонидан яхши кутиб олинди ва бу “Заковат ва спорт” байрамидан барча умидлар оқланди.

Университет “Келажак дисциплиналари”нингривожланишига қандай ҳисса қўшади?

— Бу саволга жавобнинг бир неча даражалари мавжуд. Мен энг аниқидан бошлайман. Қозон университети “Келажакўйинлари” воқеаларидан четда қола олмади. Ва умуманолганда эмас, чунки Қозон дунёдан киберспортчиларнибирлаштирган янги форматдаги мусобақаларни бошлаган. Гап бугунги кунда инсон фаолияти, жамият, иқтисодиёт ваишлаб чиқаришнинг мутлақо барча соҳаларига, шунингдек, инсоний алоқалар тизимига таъсир кўрсатадиган замонавийтехнологияларни ўзлаштиришга қаратилган университет стратегияси ҳақида бормоқда. Айнан шу нуқтаи назарданКФУ талабалари ва битирувчиларига замонавий технологикдунё ҳақиқатларига тезда мослашиш, содир бўлаётганжараёнларни тушуниш ва янги имкониятлар воситалариданфойдаланиш имконини берадиган тадқиқот лойиҳалари ватаълим дастурлари ишлаб чиқилмоқда. Бундан ташқари, бушунчаки қизиқарли!

Мен сизга мисол келтираман, ҳатто талабалик муҳитидан ҳам эмас. “Ўйинлар” кунларида Н.И. Лобачевский номидагилицейи ва СУНЦ IT-лицейи ўқувчилари Лобачевский номидаги Қозон федерал университети жисмоний футбол бўйича энг яхши мақоми учун курашди. Шу билан бирга, тадбир КФУ IT лицейи илмий-тадқиқот маркази базасидаўтказилди ва ғоя ташкилотчилари ва муаллифлари Н.ИЛобачевский номидаги лицейнинг 10-синф ўқувчилари. Турнирнинг ўзи рақамли ва жисмоний қисмдан иборат эди. Рақамли қисм жамоалар ўртасидаги битта ўйиндан иборатбўлиб, Sony РIауStation 5 платформасида ЕА Sports FС 24 дастури кўринишида бўлиб ўтди.Жисмоний ўйин эса мини-футбол қоидаларига мувофиқ ўтказилди. Ҳозир йигитларбундай турнирлар дастурини кенгайтириш ҳақида ўйлашмоқда.

Агар биз КФУнинг АйТи-технологиялари профессионал тарзда ўрганиладиган ва ўқитиладиган бўлимлари ҳақида гапирадиган бўлсак, улар нафақат ихтисослашган институтларда, балки ҳамма жойда ривожланмоқда. КФУда шунга ўхшаш кафедралар кўп ва уларнинг сони ортиб бораётганига эътиборингизни қаратсам бўлмайди —Ҳисоблаш математикаси ва ахборот технологиялари институти, Ахборот технологиялари ва интеллектуал тизимлар институти, номидаги Математика ва механика институти. Н.И. Лобачевский, сунъий интеллект, робототехника ва тизим муҳандислиги институти, физика институти, Небережночелнинский институти қошидаги муҳандислик мактаби ва бошқалар. Бундан ташқари, Халқаро муносабатлар, тарих ва шарқшунослик институтида ҳам биз ўзимиз учун янги йўналишни кашфқилдик: “Гуманитар соҳадаги интеллектуал технологиялар”, янги магистратура дастурлари – “Сунъий интеллект варақамли тарих”, “Рақамли дипломатия” ва бошқалар.​

Иштирокчилар орасида университет талабалариборми?

— Бор, лекин шуни тушуниш керакки, компьютер ва ўйин спортининг энг яхши вакиллари, амалда профессионаллар, ушбу ҳаракатнинг етакчилари — ўз мамлакатлари киберспортлари ва халқаро клублар “Ўйинлар”га келишган. Танловга саралаш эса шиддатли рақобат асосида ўтди. Лекин ўқувчиларимиз ҳам, ўқитувчиларимиз ҳам ҳамма жойда — трибунада ҳам, ташкилотчилар орасида ҳам бўлишди. Халқаро муносабатлар, тарих ва шарқшунослик институти талабалари анъанавий тарзда кўнгиллилар, таржимонлар, жамоа элчилари ва бошқалар сифатида жалб қилинган.

Бундан ташқари, Қозон Федерал университети вакиллари турли тематик платформалар ва зоналар, интерактив платформалар, кенгайтирилган реалликдаги жисмоний ва рақамли фаолиятлар, танловлар ва лотереяларда сўзга чиқдилар. “Ўйинлар” иштирокчилари ва томошабинлари учун илмий-оммабоп маърузалар билан форум. Мен ўқилган маърузалардан бир нечтасини келтираман — “Foodgital ёки IT-мутахассислари ва хомосапиенлар ўртасида қандай умумийлик бор”, “Фижитал ўйинларга тайёргарликнинг психологик жиҳатлари”, “Сунъий интеллект ва машина санъати”, “Phygitalдан илҳомланиш. ITсоҳасидан ҳаётингизга ўзлаштириш учун фойдали бўлган билим, кўникма ва одатлар”. Иккинчисини Ахборот технологиялари ва интеллектуал тизимлар институти директори Михаил Абрамский ўқиб чиқди ва у IT соҳаси ўз ривожланиши учун эришган нарсадан инсон касбий ва шахсий фаолиятида қандай фойдаланиши ҳақида гапирди.

Сизнингча, қайси 3 та постулат “келажак ёшлари” мафкурасини акс эттиради?

— Сизнинг саволингиз жуда мураккаб, чуқур контекстга эга. Мен назарий жиҳатдан умумий ва моҳиятан тўғри жавоблар бера олдим — “шахс эркинлиги ва ўзини ифода этиш”, “ҳамдардлик ва мулоқот” каби, лекин сўнгги йилларда ёшлар муҳитида, ёшлар онги ва қалбида содир бўлаётган тенденцияларни таъкидладим. Мен келажак ёшларининг мафкуравий афзалликлари ҳақида мавҳум мулоҳазалар қила оламан, менимча, улар унчалик самарали эмас. Бундан беш-ўн йил олдин биз замонавий ёшларнинг инфантилизми ва сиёсацизлигини ва у билан боғлиқ қадриятларни йўқотиш, истеъмолчилик ва конформизмга чекиниш муаммоларини хавотир билан кузатдик. Энди ёшларнинг асосий қисми ўтган йиллардаги летаргиядан қутулиб, жамиятимиз билан биргаликда Россия Федерациясига доимий агрессив ҳарбий, иқтисодий ва ахборот-ташвиқот босими шароитида анъанавий ғоявий устуворликларимиз, йўл-йўриқларимиз мустаҳкамланмоқда.