Подпишитесь
на наш Telegram канал
Ўзбекистонда қонуний меҳнат миграциясини ривожлантириш чоралари кўрилмоқда, чунки бу назорат остида бўлган жараёндир. Бундай миграция билан ишлаш учун кетаётган фуқаролар қаровсиз қолмайди. Ҳуқуқлари ҳимоя қилинади, зарурат туғилганда маълум даражада қўллаб-қувватланади. Шу сабабли, мамлакатнинг миграция сиёсатидаги устувор йўналишлардан бири бу қонуний ишга қабул қилишни ривожлантиришдир. Бу йўналишда бошқа давлатлар билан ҳамкорликда ҳам айнан шу нарсага алоҳида эътибор қаратилмоқда.
Ҳозирда Ўзбекистон фуқаролари Россия, Япония, Германия, Литва, Латвия, Болгария, Польша, Буюк Британия, Туркия, Чехия, Венгрия, Канада, Жанубий Корея, Сербия, Исроил, Словакия, Финляндия, Люксембург каби қатор давлатларда қонуний меҳнат фаолиятини амалга оширишри мумкин.
Ушбу мамлакатлардан бирига бориш учун шахс Ташқи меҳнат миграцияси агентлигининг my.labormigration.uz дастурий таъминот тўпламида ёки унинг ҳудудий бўлимларида рўйхатдан ўтиши керак.
Албатта, рўйхатдан ўтишнинг ўзи етарли эмас. Қонуний миграция шахсни чет элда ишлашга тайёрлаш, жумладан, тил ўргатишини ҳам ўз ичига олади. Шунинг учун, бошлаш учун талабгор тил сертификатини олиши керак. Бунинг учун бугун Ўзбекистонда зарур шароитлар яратилган.
Бошқа муҳим талаблар орасида аввалроқ депортация қилинмаган ёки потенциал ишга жойлашадиган мамлакатидан чиқариб юборилмаган бўлиш шарт. Яна биринчи навбатда тиббий кўрикдан ўтиш керак.
Ишга кириш учун иш берувчининг талабига биноан танловдан ўтиш, кетишдан олдин тайёргарлик ва ўқиш керак бўлади. Кейин расмий босқичлар —керакли ҳужжатларни тўлдириш, меҳнат шартномасини тузиш, иш визасини олишга ўтилади.
Дастлабки тайёргарлик қонуний миграция ишчилари учун ҳам, қабул қилувчи томон учун ҳам муҳим ҳисобланади. Мигрант тилни ўрганади, бу унга мулоқот қилиш имконини беради ва атроф-муҳитдан четда қолмайди. Бундан ташқари, сафар олдидан у мезбон давлатнинг қонунчилиги ва қоидалари билан танишади, бу турли муаммолартуғилмаслигига ёрдам беради.
Ўзбекистон ўз олдига малакали ўқитилган меҳнат ресурсларини жўнатиш вазифасини қўйгани бежиз эмас. Шу мақсадда мамлакатнинг барча ҳудудларида мономарказлар ташкил этилган. Улар ҳамкорлар билан биргаликда тил ва малака ошириш дастурларини амалга оширади. Нодавлат халқаро ташкилотлар ҳам бор, масалан Worldskills Uzbekistan. Кадрлар тайёрлаш ҳам бевосита хорижий ҳамкорлар билан олиб борилади, масалан, Япония маркази Ўзбекистон Меҳнат вазирлиги билан ҳамкорлик қилади.
Қонуний миграциянинг яна бир афзаллиги давлат томонидан қўллаб-қувватланади. Бу ҳақда А.Авлоний номидаги янги услублар бўйича педагогик кадрлар малакасини ошириш ва тайёрлаш миллий илмий-тадқиқот институти бўлим мудири, юридик фанлар номзоди Саидаҳмад Эшонхўжаев яқинда бўлиб ўтган суҳбатида батафсил тўхталиб ўтди.
Масалан, 2024 йилнинг 1 июнидан бошлаб уюшган ишга ёллаш орқали хорижга кетаётган меҳнат мигрантлари малака имтиҳонини топшириш, виза олиш ва йўл чиптасини харид қилиш билан боғлиқ харажатларни қоплаш учун компенсация олиши мумкин бўлади. Компенсация миқдори 2 дан 5 БҲМ гача, яъни 680 минг сўмдан 1,7 миллион сўмгача ўзгариб туради.
Бундан ташқари, кам таъминланган оиладан бўлган ёки “Темир дафтар”, “Аёллар дафтари” ёки “Ёшлар дафтари” га киритилган ҳар бир суғурталанган фуқаро учун суғурта ташкилотларига 50 минг сўмгача тўланади. Шундай қилиб, ҳаёт ва соғлиқ суғуртаси учун суғурта мукофоти, шунингдек, бошқа хатарлар қопланади.
Шунингдек, хориждан қайтган муҳожирларни ишга олган иш берувчиларга бир йил давомида ҳар ой 500 минг устама тўланади. Бу хорижда 3 ойдан ортиқ бўлган ва ишга қабул қилинишидан олдин бир йилдан кўп бўлмаган муддатга қайтиб келган мигрантларга тааллуқлидир.
Тўловлар меҳнат муҳожирларини бевосита қўллаб-қувватлаш, шунингдек, иш берувчиларни рағбатлантириш имконини беради. Улардан қайси бири учун субсидиялар мавжудлиги хорижда ишлаб қайтган одамни ишга олиш учун асос бўлади, буни вақт кўрсатади.
Умуман олганда, меҳнат миграцияси мамлакат Президенти ва ҳукуматининг доимий эътиборида. Бу мавзу, масалан, шу ой бошида давлат раҳбарига миграцияни тартибга солиш ва меҳнат мигрантларини қўллаб-қувватлаш бўйича таклифлар тақдим этилганида мунтазам равишда кўтарилади. Шу билан бирга, сўнгги 2 йил ичида қонуний миграция доирасида 70 минг киши хорижга жўнатилгани маълум бўлди.
Аввал айтиб ўтганимиздек, ташкилий ишга қабул қилиш билан меҳнат муҳожирлари ўз ватанлари эътиборидан четда қолмайди. Уларга ҳуқуқий, моддий ва ижтимоий ёрдам кўрсатилмоқда. БуТашқи меҳнат миграцияси агентлиги ваколатхоналари ва консуллик муассасалари орқали амалга оширилади. Улар Қозоғистон, Туркия, Россияда ишлайди. Ўзбекистоннинг Буюк Британия, Германия, Польша, Венгрия ва Япониядаги элчихоналари ва консулликларида меҳнат миграцияси бўйича атташе, Саудия Арабистонида эса агентлик вакили лавозимлари очилади.
Россияда консуллик ва вакилларнинг ўзбек муҳожирлари билан мунтазам равишда олиб бораётган ишлари бунинг ёрқин намунасидир. У ерда ўзбек дипломатлари ватандошлари ишлаётган вилоят ва шаҳарларга тез-тез бориб туради. Шундай учрашувлардан яқинда Владивостокда бўлиб ўтди ва бу кўплаб тадбирлардан бири холос. Дипломатлар Ўзбекистон фуқароларининг яшаш ва меҳнат шароитларини кўришади, улар билан долзарб мавзуларда мулоқот қилади, меҳнат муҳожирларини қўллаб-қувватлаш ҳақида маълумот беради. Шу боис, ватандошлар, ҳатто вақтинчалик яшаётган мамлакатида ҳам, қаровсиз қолмайди ва мамлакати ёрдамга ишониши мумкин.
Ишга келган Ўзбекистон фуқароларигадиаспораларга қўшилишга зарур ёрдам кўрсатилади. Бу уларнинг мослашишда муҳим рол ўйнайди, тилни ўргатади ва маҳаллий қоидалар ва урф-одатлар ҳақида гапиради. Бу муҳим иш, чунки у меҳнат муҳожирларига вазиятни яхшироқ тушуниш ва тасодифий жиноятлар хавфини камайтиришга ёрдам беради.
Меҳнат миграцияси оқимининг пасайишини кутишдан маъно йўқ. Ўзбекистонда аҳоли сони ортиб бормоқда, ҳар доим ҳам етарлича иш ўринлари яратилмайди. Бундан ташқари, чет элда даромад кўпинча жозибадор бўлади. Жумладан, Германияда ҳамширалар ўртача 2300 евро, Буюк Британияда қишлоқ хўжалиги соҳасида эса 3 минг АҚШ долларигача даромад олиш мумкин. Шунинг учун қонуний миграция соҳасини такомиллаштириш ва ривожлантириш керак, чунки мамлакат фуқаролари пул ишлашнинг ушбу усулига мурожаат қилишда давом этадилар.
Ноқонуний меҳнат миграцияси — бу ишчилар учун хавф ва потенциал хатардир, биринчи навбатда, улар ҳимояланмаган. Меҳнат муҳожирлари виждонсиз иш берувчиларг дуч келиши мумкин, бу эса нафақат моддий, балки кўпинча руҳий ва жисмоний зарар етказишилишига сабаб бўлади.Шу боис қонуний миграция давлат томонидан ишлаб чиқилади, унга алоҳида эътибор қаратилмоқда — мигрантлар ҳам, уларнинг оила аъзолари ҳам хорижга чиқишдан олдин ҳам, қайтиб келганларида ҳам қўллаб-қувватланади. Бу йўналишдаги ишларни давом эттириш, турли идора ва ташкилотлар ўртасидаги алоқани яхшилаш, хорижда кўпроқ ҳамкорликни йўлга қўйиш зарур, токи қонуний миграция Ўзбекистон фуқаролари учун энг жозибадор бўлиб қолади ва улар ўзлари кетишни хаёлига ҳам келтирмайдилар.
O'zbekistondagi eng so'nggi yangiliklar
smartfoningizda