Аёлларга қарши иқтисодий зўравонликка қарши кураш. Ўзбекистонда уларни ҳимоя қилиш учун нима қилинмоқда?

Ўзбекистонда мамлакат аёлларини иқтисодий зўравонликдан ҳимоя қилиш борасида катта саъй-ҳаракатлар амалга оширилмоқда. Ушбу мавзу дунёда ҳар йили 25 ноябрдан 10 декабргача бўлиб ўтадиган “Гендер зўравонлигига қарши 16 кунлик фаоллик” кампанияси билан боғлиқ. 

Иқтисодий зўравонлик — бу пул ва бошқа моддий ресурслардан фойдаланишни назорат қилиш. Шундай қилиб, жабрланувчи молияни мустақил равишда тасарруф этиш имкониятидан маҳрум бўлади, у яқин кишига, аксарият ҳолларда эркакка қарам бўлиб қолади. Агрессорнинг мақсади кучни намойиш этиш, жабрланувчини кўпроқ қарам қилишдир. Баъзиларининг иш ҳақи ушлаб қолинади, молиявий имкониятлардан маҳрум қилинади, мол-мулк назорат қилинади, таълим ва иш билан таъминлаш тақиқланади. 

Молиявий назорат бошқа ҳар қандай зўравонлик мавжуд бўлган муносабатларнинг 98 % мавжуд. Шу билан бирга, иқтисодий зўравонлик қурбонларининг учдан бир қисми бу ҳақда ҳеч кимга айтмайди. Агар улар буни қилишга қарор қилсалар, улар дўстларига ёки оила аъзоларига айтадилар. 

Шундай қилиб, аёл эркакка қарам бўлиб қолади ва оилада ёмон вазият, шу жумладан жисмоний зўравонлик бўлса, кетиш имконияти камроқ бўлади. Кўплаб қурбонлар ташқарида уй-жой ва озиқ-овқациз қолиш қўрқуви билан тўхтатилади. 

Шу сабабли, Ўзбекистонда аста-секин амалга оширилаётган турли йўналишларда аёлларни қўллаб-қувватлаш жуда муҳимдир. Бу аёлларга замонавий дунёда жуда зарур бўлган мустақиллик ва ўзига ишончни қозониш имконини беради. 

Шундай қилиб, мамлакатда тадбиркорлик соҳасида аёллар учун хавфсиз муҳит яратилмоқда. Уларга молиявий ёрдам ва маслаҳат берилади. Ушбу йўналишда турли хил давлат дастурлари мавжуд. 

Аёлларнинг кўникмалари ва билимларини ривожлантириш, тадбиркорликни ўргатиш, кам таъминланган шахсларни ижтимоий ҳимоя қилиш, ишга жойлашишда ёрдам бериш ва бизнес ташаббусларини бошлашга эътибор қаратилмоқда. Бундай дастурга мисол сифатида “Аёллар дафтари”ни келтириш мумкин. 

Буларнинг барчаси ўз натижаларига эга. ЎзА миллий ахборот агентлиги маълумотларига кўра, мамлакатдаги тадбиркорларнинг 40 % аёллардир. Сўнгги 5 йил ичида сезиларли ўсиш кузатилди. 

Таълим соҳасига ҳам алоҳида эътибор қаратилмоқда. Унинг мавжудлиги сизга кўпроқ молиявий саводли бўлишга, яхши маошли иш олишга имкон беради. Ўзбекистонда қисқа муддатли курслар ва тренинглар ўтказилмоқда, олий маълумот олиш имкониятлари кенгаймоқда. 

Масалан, вилоятлардан келган қизлар учун қўшимча квоталар ёки муҳтож оилалардан келган талабалар учун шартномалар тўлаш учун бепул маблағ ажратилади. Камида 5 йиллик иш стажига эга бўлган аёллар, агар кириш баллари кам бўлса, оила ва аёллар қўмитасининг тавсиясини олишлари мумкин. 

Иқтисодий зўравонлик жабрланганларни бошқа зўравонлик турларига, шу жумладан психологик, жинсий ва жисмоний зўравонликларга нисбатан кучсизроқ қилади. Манипуляция ва молиявий босим туфайли улар мустақил қарорлар қабул қилиш имкониятидан маҳрум бўлишади.

Шунинг учун аёлларнинг молиявий мустақиллиги жамиятдаги тенглик йўлидаги муҳим қадамдир. Давлат учун ушбу йўналишдаги дастурларни амалга оширишни давом эттириш муҳимдир. Бундан ташқари, аҳолини аёллар учун имкониятлар мавжудлиги тўғрисида хабардор қилиш керак, чунки кўпчилик буни билмайди. 

PLOV.PRESS аёлларнинг жамиятдаги ўрни, молиявий мустақиллиги, ҳимояси мавзусига алоҳида аҳамият беради. Бизнинг материалларимизда сиз Ўзбекистондаги аёллартадбиркорлиги ва мамлакат ташкилотларида гендер тенглигини тарғиб қилиш ҳақида билиб олишингиз мумкин.