Тош — ҳайкалтарош Людвига Нестерович учун илҳом манбаи

Ўзбекистон Бадиий академияси Марказий кўргазмалар зали қизиқарли кўргазмалар ва ҳайратланарли намойишлар билан санъат ихлосмандларини хурсанд қилишдан тўхтамайди. Яқинда IV Тошкент халқаро амалий санъат биенналеси ўз ниҳоясига етди ва 10 ноябрь куни бу ерда ёзувчининг етмиш йиллик юбилейига бағишланган ҳайкалтарош ЛюдвигаНестеровичнинг шахсий кўргазмаси очилди. Людвига Нестерович ижодининг ўзига хослиги шундаки, у турли табиий материаллар — мармар, ёғоч, оникс, марварид, қора маржон, агат, хризолит ва бошқалардан қизиқарли санъат асарлари яратади. У сунъий материаллар билан ҳам ишлайди: шамот, сопол, пластмасса, аммо у ҳали ҳам тошга алоҳида устунлик беради.

Юбилей пештахтасида 300 га яқин кичик пластик санъат асарлари тақдим этилди, унда ҳар бир асар устанинг материал билан ажойиб ўйинини намойиш этади, бунинг натижасида совуқ ва жонсиз тош санъат асарига айланади. ЛюдвигаНестерович учун бу илҳом, тасаввур ва тўқима, шакл ва ранг учун чексиз ҳайрат манбаи. Кўргазма декоратив пластика ва кичик ҳайкалтарошликнинг юксак маҳоратини яна бир бор яққол намоён этди. Бу муаллиф ва томошабин ўртасида диалог яратишга имкон берувчи кичик шаклларнинг ҳайкали. Аммо ҳар бир хом тош бўлагига киритилган “сюжет”ни кўриш ёки олдиндан кўриш қобилияти ноёб совғадир.

– Людвига Нестеровичнинг ҳар бир асари тектоника, материалнинг тузилиши ва текстураси ҳақидаги билим, уни қайта ишлашнинг мураккаб ҳунармандчилиги — баъзан заргарлик буюмлари ва албатта, рассомга хос бўлган шакл туйғусидир. Сиз беихтиёр унга тегиниш, қўлингизда ушлаб туриш, материалнинг совуқ ёки иссиқлигини ҳис қилишни ва ранг муносабатларидан завқланишни хоҳлайсиз. Кўпчилик бу иш фақат ўзи учун қилинган деб ўйлайди. Ҳайкалтарошнинг кўплаб асарлари кўргазмалардан сўнг дарҳол Ўзбекистон ва хориждаги шахсий коллекцияларга йўл олгани, муаллифнинг фотоархивига ёзиб қўйилиши ҳам бежиз эмас. Шу билан бирга, ЛюдвигаНестерович ширин, майин аёл ва унинг қиёфаси ва унинг тасаввури, қўллари билан яратилган ҳар бир асарга сарфланган улкан саъй-ҳаракатларини солиштириш жуда қийин, — дейди санъатшунос Людмила Кодзаева.

Ҳайкалтарошнинг ўзи ҳам ҳар бир кўргазмага ташвиш ва ҳаяжон билан тайёргарлик кўришини тан олади. “Янги ижодларимни, янги изланишларимни, янги материалларни, янги шаклларимни жамоатчилик қандай қабул қилади?” деган савол мени доим ташвишга солади.

Ушбу кўргазма, аввалги барча кўргазмалар сингари, меҳмонларни ҳайкалтарошнинг катта маҳорати ва шубҳасиз истеъдодига ишонтирди. Очилиш кунида мақтовлар ва ҳайратланарли шарҳлар ва кўплаб табриклар бўлди. Шубҳа кўплаб ижодкорларга хос бўлган туйғу ва Людвига Нестерович бундан мустасно эмас. Аммо меҳнасеварлик, матонат, оптимистик муносабат, талабчанлик ва ўзига киноя, энг муҳими, истеъдод устани янги уфқлар сари етаклайди.

Муаллиф асарларининг ретроспективи турли мавзулар ва жанрларни ўз ичига олган: ўсимлик нақшлари, ҳайвонот, супрематистик экспериментлар, портретлар, мавҳум композициялар, ҳажмларнинг мураккаб ўйинлари, ранг акцентлари — буларнинг барчаси замонавий интерерларда, парклар ва шаҳар майдонларида фойдаланишни талаб қилади. Кўпгина мутахассисларнинг фикрига кўра, шаҳар атрофи ўзига хос ҳайкаллар ёки бошқа санъат буюмларига муҳтож, чунки улар кўчаларни нафақат маълумот, балки ҳиссий жиҳатдан ҳам тўлдиради, дам олиш жойига айланади. Марказий кўргазмалар залида ташкил этилган ЛюдвигаНестерович асарлари кўргазмаси меҳмонларни янги ноодатий шакллардан ҳайратда қолдирди ва ҳайкалтарош тасаввурининг самарасига қойил қолди.